پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
تبیین سیره تربیتی امام صادق علیه السلام جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی
31
47
FA
سوسن
کشاورز
استادیار دانشگاه خوارزمی
ss.keshavarz@yahoo.com
سینا
ترکاشوند
دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی (نویسنده مسئول)
sina.torkashvand92@gmail.com
10.30471/edu.2017.1304
هدف کلی پژوهش حاضر تبیین سیره تربیتی امام صادقj جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی است؛ زیرا یکی از الزامات تحقق جامعه دینی، شکلگیری سبک زندگی اسلامی از طریق ارائه و تبلیغ انواع سبکهای زندگی مقبول و منطبق با آموزههای اسلامی است. سبک زندگی، نشاندهنده مجموعه جهتگیریهای ارزشی، هنجارها، خواستهها، تمایلات و شیوههای رفتاری جامعه است. روش مورد استفاده تحلیل محتوای کیفی است. این پژوهش حاکی از آن است که سیره تربیتی امام صادقj، نشانگر توجه ایشان به تمامی ابعاد و ساحتهای تربیتی (اعتقادی، عبادی و اخلاقی؛ ساحت اجتماعی، سیاسی؛ ساحت زیستی و بدنی؛ ساحت اقتصادی و حرفهای؛ ساحت زیباییشناختی و هنری؛ ساحت علمی و فناورانه) بوده و به همین دلیل بهعنوان اسوه حسنه، قول و فعل و تقریر ایشان میتواند الگوی مطلوبی برای شکلبخشی به سبک زندگی آحاد جامعه باشد. متناظر با پیشنهاد کاویانی و بهرهگیری ایشان از دیدگاه آدلر برای ارائه الگویی تجویزی برای سبک زندگی اسلامی و متناظر با محور تنه درخت سبک زندگی، میتوان با نظر به ابعاد مختلف ساحتهای تربیتی مطرح گردیده، نوع نگرش به هستی، نگرش به خود و نگرش به دیگران را برای شکلگیری سبک زندگی متربیان مبتنی بر سیره تربیتی امام تصویر نمود.
سیره تربیتی,امام صادق,سبک زندگی اسلامی
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1304.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1304_ff23aefafda882462d075327eec64ff3.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته
49
72
FA
محمد
کاویانی
عضو هئیت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
m_kavyani@rihu.ac.ir
10.30471/edu.2017.1305
هدف این پژوهش عبارت است از: بررسی تطبیقی میان سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته. سؤال اصلی این است که نقاط اصلی تمایز میان آن دو کدام است؟ به این منظور، با تکیه بر روش توصیفی−تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانهای و رویکرد علمی−دینی به مطالعه آموزههای قرآن کریم و دیدگاههای اندیشمندان مدرنیته و آمارهای جوامع متأثر از آن، پرداختیم. دستاورد اصلی این تحقیق این است که هفت تفاوت عمده بین آن دو، کشف شد؛ بعضی از آن تفاوتها عبارت است از: 1. سبک زندگی قرآنی، بر آزادی «خدامحور» و سبک زندگی مدرنیته، بر آزادی «انسانمحور» مبتنی است؛ 2. خانواده، در سبک زندگی قرآنی، برخلاف سبک زندگی مدرنیته، جایگاهی والا دارد؛ 3. ساختار خانواده اسلامی بر ازدواج «شرعی و قانونی»، «خانواده دوجنسیتی» و «خانواده تکشوهری»، تأکید دارد، در حالی که در سبک زندگی مدرنیته، خانواده، از ارزش چندانی، برخوردار نیست و بشر در ساختار خانواده، آزادی کامل داشته و خانواده «همبالینی»، خانواده «تکجنسیتی» و خانواده «چندشوهری» تجویز میگردد. براساس این تفاوتها، تفاوتهای دیگری نیز شکل میگیرد.
سبک زندگی,مطالعات قرآنی,سبک زندگی اسلامی,خانواده اسلامی,خانواده مدرن,روانشناسی اسلامی
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1305.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1305_4955c5fed92cb8d9374489e97ef4ac62.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
تبیین مؤلفههای تربیت اقتصادی بر اساس آموزههای اسلامی
73
97
FA
زهره
موسی زاده
0000-0003-1269-5594
استادیار گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق ـ پردیس خواهران
moosazadeh@isu.ac.ir
فاطمه
صنعتی
کارشناس ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق ـ پردیس خواهران (نویسنده مسئول)
fatemehati@gmail.com
10.30471/edu.2017.1306
یکی از مسائل جدید در تعلیم و تربیت کشورهای پیشرفته وارد کردن برنامههای تربیت اقتصادی به سیستم آموزشی در کنار آموزش مهارتهای اولیه و ضروری است، که این مسئله ناشی از اهمیت روزافزون این موضوع میباشد. این پژوهش با هدف تبیین مؤلفههای تربیت اقتصادی براساس آموزههای اسلامی صورت گرفت. روش انجام پژوهش، تحلیل متن به روش قیاسی−استقرایی بود. جامعه آماری پژوهش آیات قرآن کریم بوده که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، آیات مرتبط با موضوع پژوهش، تا رسیدن به حد اشباع، مورد بررسی قرار گرفت. از پرسشنامه محقق ساخته به منظور دریافت تأیید نظر متخصصان جهت بررسی تناسب مقولههای استخراج شده با اهداف پژوهش استفاده شد.
یافتههای پژوهش در تبیین مؤلفههای تربیت اقتصادی براساس آموزههای اسلامی، شامل استخراج 48 مؤلفه ذیل سه مفهوم کلی تولید، توزیع و مصرف است. به تفکیک در ذیل مفهوم تولید، 3 مقوله عوامل تولید، کسب و کارهای مولد و عوامل بهرهوری تولید با 19 زیرمقوله، در ذیل مفهوم توزیع، 3 مقوله هدف توزیع، ابزارهای مالی توزیع و آسیبشناسی توزیع ثروت با 16 زیرمقوله و در ذیل مفهوم مصرف، 2 مقوله نیازها و انگیزههای ایجاد مصرف و ویژگیهای مصرف با 13 زیرمقوله، استخراج و طبقهبندی شده است.
تربیت اقتصادی,تولید,توزیع,مصرف,آموزههای اسلامی
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1306.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1306_5d291e7f6def52ab82d20b47771e72f1.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
تعمیمپذیری روشهای تربیت الهی در قرآن
99
118
FA
سید علی
حسینی زاده
استادیار گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (نویسنده مسئول)
ali_hoseini@rihu.ac.ir
علی
فتحی
استادیار گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
afathi@rihu.ac.ir
10.30471/edu.2017.1308
قرآن کریم کتاب تربیتی است که خداوند متعال، در آن هم بهطور مستقیم از روشهایی برای تربیت پیامبر اکرمn و سایر مردم استفاده کرده است و هم روشهایی را به پیامبر و دیگران برای تربیت آموخته است. هدف این پژوهش بررسی این مسئله است که آیا مربیان انسانی میتوانند از روشهای تربیتی خداوند در قرآن کریم به منظور تربیت انسانها استفاده کنند یا اینکه روشهای تربیت قرآن کریم ویژه خداوند است و مربیان انسانی نمیتوانند در تربیت از آنها استفاده کنند؟ این تحقیق برای پاسخ به این پرسش از روش تحلیل و تفسیر آیات قرآنی استفاده کرده و به هشت دسته دلیل بر جواز استفاده مربیان از روشهای تربیت الهی در قرآن کریم دست یافته است که عبارتند از: هدف تربیتی و هدایتی قرآن، عمومیت و عقلایی بودن زبان قرآن، توصیه به تدبر و تفکر در آیات قرآنی، دستور قرآن به تمسک به حبلالله، خلیفه بودن انسان برای خدا، الگو بودن پیامبر و جواز استفاده آن حضرت از روشهای الهی و نظایر آن.
روش تربیتی,تربیت قرآنی,تربیت الهی,تعمیمپذیری,خلیفة الله
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1308.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1308_87ad649294ef816bc38adbdc78427c9f.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
بررسی ارتباط بین رشد اعتقادی با خودپنداره و رفتار شهروندی و مقایسه آنها در دانشآموزان دختر و پسر
119
137
FA
بهناز
مهاجران
استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه ارومیه (نویسنده مسئول)
artaoo76@gmail.com
تقی
اکبری
دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه ارومیه
t0076@yahoo.com
محمد
حسنی
1234-5857-9635-5241
استاد دانشگاه ارومیه
mhassani101@gmail.com
میرنجف
موسوی
استادیار، دانشگاه ارومیه
mousavi424@yahoo.com
مریم
سامری
استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه
m.sameri@urmia.ac.ir
10.30471/edu.2017.1309
امروزه یکی از دغدغههای اندیشمندان علوم تربیتی موضوع گرایش به معنویت و اخلاقمداری دانش آموزان و به تبع آن رفتار مناسب شهروندی است، با توجه به اهمیت موضوع، هدف پژوهش حاضر، مقایسه و بررسی ارتباط بین رشد اعتقادی و خودپنداره و رفتار شهروندی در دانشآموزان دختر و پسر بود. این یک بررسی پیمایشی از نوع توصیفی-همبستگی و مقایسهای بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشآموزان متوسطه دوم ناحیه یک اردبیل به تعداد 15824 در سال تحصیلی 94-95 بودند که به تعداد 380 نفر (190 دختر و 190 پسر) به روش نمونهگیری ساده انتخاب شدند. با حضور در محل تحصیل به پرسشنامه رشد اعتقادی و خود پنداره SCQ و پرسشنامه تربیت شهروندی پاسخ دادند. روایی و پایایی پرسشنامهها در تحقیقات متعدد تأیید شده بود. برای تحلیل دادهها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره برای تجزیه و تحلیل آماری همبستگی بین متغیرها و ارتباط آنها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد بین رشد اعتقادی و متغیر خودپنداره و همچنین رفتار شهروندی ارتباط معناداری وجود دارد و از سوی دیگر این متغیرها در بین دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارند. تقویت رشد اعتقادی دانشآموزان مدرسه می تواند به تقویت خودپنداره و رفتار مناسب شهروندی دانشآموزان منجر شود.
خودپنداره,رشد اعتقادی,رفتار شهروندی,گرایش به دین
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1309.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1309_2dbf5acff1a227afe77b8429bd6cd798.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
بررسی لحاظ شدن مؤلفههای تربیت دینی در مجلات رشد کودک: مطالعهای براساس تحلیل محتوا
139
150
FA
علیرضا
حافظی
دانشجوی دکترای روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه اصفهان
alireza.hafeze@gmail.com
10.30471/edu.2017.1310
هدف از انجام این پژوهش، تحلیل محتوای مجلات رشد کودک، از نظر تربیت دینی بود. روش تحقیق پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری این پژوهش، تمامی متون و تصاویر این مجلات در سال تحصیلی 1392−1393 بوده است. دو مؤلفۀ: انس و ارتباط با خداوند مهربان، شناخت پیامبران بهویژه پیامبر اکرمn و ائمه اطهارb بهعنوان مؤلفههای تربیت دینی از نظر فراوانی مورد بررسی قرار گرفتند. مؤلفۀ انس و ارتباط با خداوند مهربان از زیرمؤلفههای: عمل به دستورات الهی، شناخت نعمتها و استفاده درست از آنها و مؤلفۀ شناخت پیامبران بهویژه پیامبر اکرمn و ائمه اطهارb از زیرمؤلفههای: شناخت انبیا و ائمه اطهارb، عمل به توصیههای آنها و رفتن به زیارت تشکیل شدهاند. همه متون و تصاویر مجلات رشد کودک بهعنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. براساس معنیداری خی دو در سطح 05/0، نتایج نشان داد که نه تنها این مؤلفهها بهصورت نامتعادل در هر یک از این مجلات مطرح شدهاند بلکه در بسیاری از موارد، برخی از زیرمؤلفههای این مؤلفهها −بهویژه شناخت پیامبران بهویژه پیامبراکرمn و ائمه اطهارb− با کمترین توجه همراه بوده است که برای جبران این نقیصه پیشنهادهای لازم ارائه شد.
تربیت دینی,مجلات رشد کودک,تحلیل محتوا
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1310.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1310_c12a6e55aa3fafac4fe68e54eb0853d9.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
تحلیل محتوای مقالههای دوفصلنامه «تربیت اسلامی» در سالهای 1384−1394
151
167
FA
مهدی
محمدی
0000-0002-6880-7455
استادیار گروه آموزشی علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه قم (نویسنده مسئول)
mahdi.mohammadi203@gmail.com
معصومه
حسن خانی
دانشجوی کارشناسی ارشد علمسنجی دانشگاه تهران
m25.hasankhani@gmail.com
معصومه
امید
کارشناس علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه قم
lib.omid2010@gmail.com
10.30471/edu.2017.1311
هدف اصلی این نوشته، تحلیل محتوای 151 مقاله منتشر شده در 20 شماره <em>دوفصلنامه علمی</em><em>−</em><em>پژوهشی «تربیت اسلامی»</em> است. پژوهش حاضر از نوع پژوهشهای کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است.
یافتههای پژوهش نشان داد که در هر شماره این نشریه، ۷.۵۵ مقاله منتشر شده که ۸۰.۸ درصد آنها با استفاده از روش کتابخانهای نوشته شده بودند. ۷۷.۳ درصد از مقالهها را نویسندگان مرد نوشتهاند. بیش از ۵۸ درصد از نویسندگان مقالهها نیز دارای مدرک دکتری بودند. ۴۱.۷ درصد از مقالههای نوشته شده تک مؤلفه بودند. در بین دانشگاهها نیز دانشگاه اصفهان با ۴۰ مقاله، پژوهشگاه حوزه دانشگاه با ۳۰ مقاله و دانشگاه تهران با ۲۳ مقاله بیشترین سهم را در انتشار مقالههای این نشریه عهدهدار بودند. از میان موضوعات مختلف مربوط به تعلیم و تربیت اسلامی نیز 22 درصد مقالههای منتشر شده مربوط به حیطهها و ابعاد تعلیم و تربیت اسلامی هستند.
تحلیل محتوا,دوفصلنامه تربیت اسلامی,مقالههای فارسی
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1311.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1311_844189231944bf43bc7c37f195e58b40.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
1735-4536
2588-4611
12
24
2017
03
21
تدوین یک مدل نظری(تحلیلی) در خصوص تحول معنوی بر اساس بیانات مقام معظم رهبری
1
30
FA
کریم
مهری
استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات تربیتی ،روانشناختی و اجتماعی دانشگاه خوارزمی
kmehrik@yahoo.com
10.30471/edu.2022.1980
مقاله حاضر با استفاده ازرویکرد تفسیری و روشناسی نظریه داده بنیاد به بازسازی معنایی تحول معنوی براساس بیانات مقام معظم رهبری میپردازد. پرسشهای تحقیق :چه مدل نظری تحول معنوی را از دیدگاه مقام معظم رهبری تبیین میکند؟چه تغییراتی در جامعه ایران باید رخ دهد که تحول معنوی صورت گیرد ؟راهبردهای کنشی و پیامدهای آن چیست ؟یافتههای بهدستآمده شامل چندین مقوله عمده به این شرح است.متعین های تحول درونی انسان، استمداد از دین بهعنوان شرایط علی درونی؛ معنویت ستیزی استکبار در سدههای اخیر بهعنوان شرایط علی بیرونی؛معنویت در جامعه صدر اسلام وخلأ معنوی جهان امروز وگرایش دوباره بشر به معنویت بهعنوان بستر؛ تأثیر انقلاب اسلامی در تغییر روند معنویت زدایی در جهان؛جایگاه و نقش معنویت درمرحله نظام اسلامی،جامعه اسلامی ،تمدن اسلامی،مسئولیت دولت اسلامی نسبت به معنویت آحاد جامعه، بهعنوان شرایط مداخلهگر ؛ معنویت در حوزه فردی نظیر خودنگری مداوم، حفظ سکینه در حوزه مسئولان وآموزش اخلاقی جامعه از سوی حکومت بهعنوان راهبرد کنشی و هدفدار شدن زندگی ، نقش معنویت در پیروزی انقلاب،توأم بودن پیشرفت حقیقی بااخلاق ومعنویت در جامعه اسلامی بهعنوان پیامدهای مثبت تحول معنوی ،طغیان سیاسی بهعنوان پیامدهای دوری از معنویت و مقوله هستهای این بررسی تحول معنوی است که مقولات عمده فوق را در برمیگیرد.
تحول معنوی,علوم انسانی,معنویت زدایی,نظریه پردازی داده بنیاد,تفسیری – برساختی
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1980.html
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1980_2ccbd0bc077c28d882d4c2f00fd297e1.pdf