2024-03-29T10:56:23Z
https://islamicedu.rihu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=330
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
تربیت اسلامی
1735-4536
1735-4536
1399
15
32
نقد محتوای فقهی−تربیتی کتابهای دین و زندگی دوره متوسطه دوم
بی بی زینب
حسینی
حسین
قائمی اصل
محسن
آژند
کتابهای دین و زندگی مقطع متوسطه دوم، در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، در موضوع تعلیمات دین اسلام، برای مخاطبان نوجوان، بهعنوان منبع اصلی آموزش دین، مورد استفاده قرار میگیرد؛ به همین جهت، لازم است این کتابها از جهات مختلف مورد نقد و ارزیابی قرار گیرند. نقد این کتب به روش تحلیل محتوا، نشان میدهد آموزههای فقهی کمترین سهم را در آموزش دینی نوجوانان دارد. این در حالی است که احکام فقهی کارکردهای مهمی مانند توجه دادن به پاکیزگی، وقتشناسی، مسئولیتپذیری و اطاعتپذیری دارد. فقدان نگرش سیستمی مؤلفان این کتب به دین، از جمله در احکام شرعی سبب گردیده است حتی در موضوعات محدود طرح شده، آموزههای فقهی در موضوع خانواده و اقتصاد که موضوعات مهم و اولویتدار در جامعه ایران است، از جهات مختلف قابل نقد باشد. این پژوهش تلاش دارد با تبیین جایگاه آموزههای فقهی در تربیت یک نسل سالم، پیشنهادی در راستای تبیین سیستمی احکام خانواده و اقتصاد باتوجه به اهمیت آن در زندگی فردی و اجتماعی آینده ایران، ارائه دهد.
تربیت دینی
کتابهای دین و زندگی
احکام فقهی
نگرش سیستمی
آموزش دین
نقد کتاب
2020
06
21
7
31
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1536_7c1af76f8248fe361f949f796ca4743e.pdf
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
تربیت اسلامی
1735-4536
1735-4536
1399
15
32
افول ارزشهای عفاف و حجاب در دانشکده پزشکی (یک مطالعه پدیدارشناسی)
معصومه
محمدحسین زاده
محمود
سعیدی رضوانی
مقصود
امین خندقی
بهروز
مهرام
علی
تقی پور
این مطالعه با هدف کشف تجارب زیسته دانشجویان در زمینۀ برنامهدرسی پنهان عفاف و حجاب دانشکده پزشکی مشهد و با استفاده از شیوه پدیدارشناسی انجام شد. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمهساختاریافته بود. به صورت نمونهگیری هدفمند با 25 نفر از دانشجویان مصاحبه انجام شد. دادههای جمعآوریشده به شیوه کیفی و با استفاده از نرمافزار Maxq در سه مرحله (کدبندی آزاد، محوری و انتخابی) کدبندی و تحلیل شد. اعتبار و صحت یافتهها براساس بررسی مجدد دادهها توسط شرکتکنندگان پژوهش، استفاده از همتایان پژوهشی، سه سویهسازی بررسی و تأیید شد. نتایج نشان داد که یادگیریهای دانشجویان در زمینۀ عفاف و حجاب طی تحصیل در دانشکده پزشکی مشهد، در برخی موارد در تضاد با اهداف برنامهدرسی رسمی بوده بهگونهای که حساسیتهای مذهبی و فرهنگی برخی از دانشجویان در خصوص رعایت حد و مرزهای پوشش اسلامی و تعامل با جنس مخالف تا حدی کاهش یافته و رعایت آن کمرنگتر شده است. به نظر میرسد که مسئولین باید توجه بیشتری به نقش برنامهدرسی پنهان و یادگیریهای ناآشکار حاصل از آن، بهویژه در زمینۀ عفاف و حجاب، داشته باشند و تلاش نمایند از ظرفیتهای موجود در این زمینه جهت نهادینهسازی عفاف و حجاب استفاده نمایند.
برنامهدرسی پنهان
عفاف
حجاب
اخلاق پزشکی
2020
06
21
33
53
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1501_e75320e4fbbcf8b282a999e5bae980c9.pdf
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
تربیت اسلامی
1735-4536
1735-4536
1399
15
32
تأملی در نسبت عادت با تربیت از منظر شهید مرتضی مطهری و ویلیام جیمز رویکرد تطبیقی
بهروز
رفیعی
این مقاله در پی بازشکافت مقایسهای نسبت عادت با تربیت از نگاه شهید مرتضی مطهری و ویلیام جیمز است تا روشن شود که از نگاه آنان تعریف تربیت چیست، عادت چه تعریفی دارد، نسبت میان عادت و تربیت کدام است. در این پژوهش بنیادی−تاریخی که به روش توصیفی−تحلیلی انجام شده، برای بازشکافت دیدگاه دو دانشمند یاد شده درباره عادت و نسبت آن با تربیت، اطلاعات لازم گردآوری و سامان داده شد، سپس یافتههای موجود تحلیل و این نتیجه حاصل شد که هر دو با ایجاد عادات در متربی موافقاند و اصولاً عادت را یکی از روشهای تربیتی شماردهاند. شهید مطهری با تقسیم عادت به فعلی و انفعالی کوشیده است جایگاه عادت مثبت و منفی را در تعلیم و تربیت بازشکافد. از نگاه جمیز اصولاً تربیت همان عادت نیک است. وی تلاش کرده است نظر معلمان و دانشآموزان را به اهمیت و نقش عادت در تعلیم و تربیت جلب و بر آنان روشن کند که نیکبختی و بدبختی بشر در گرو عادت است. گرچه نمیتوان گفت باور آنها درباره نسبت عادت با تربیت دقیقاً یکسان است؛ اما در مجموع نظر آن دو به ایجاد عادت و نسبت آن با تربیت، مثبت، موافق و به لحاظ ماهوی یکی است. اشاره به مشترکات و متفرقات دیدگاه مطهری و جیمز در حوزه یاد شده دیگر دستاورد این جستار است.
عادت
تربیت
مطهری
جیمز
عادت فعلی
عادت انفعالی
2020
06
21
55
75
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1729_cc2e85ab35f8dba6112b20370abf60eb.pdf
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
تربیت اسلامی
1735-4536
1735-4536
1399
15
32
پستمدرنیسم و چالش بحران معنای زندگی
سید احمد
رهنمایی
مقالۀ پیش رو درصدد است نقش جریان فکری پست مدرن را −با هر تفسیر و برداشت و تحلیلی که ارائه شود− در ایجاد بحران معنای زندگی تبیین کند. مروری هرچند کوتاه بر انسانشناسی پستمدرن نشان میدهد که موضوع «انسان از ولادت تا مرگ» بیش از هر موضوع دیگری نظر فلاسفۀ پستمدرن را به خود جلب کرده است. در واقع، مسائل مربوط به قلمرو انسانشناسی از عمده مسائل مورد توجه نظریهپردازان پستمدرن به شمار میروند. این مقاله پس از مفهومشناسی پستمدرنیسم و تبیین زوایایی از سلسله اصول و مواضع اندیشۀ پستمدرن به اختصار، دیدگاه برگرفته از این جریان فکری نسبت به انسان و نقش آن در ایجاد بحران معنا در زندگی را مورد نقد و بررسی قرار میدهد. از تحقیق حاضر به دست میآید که تنها راه برونرفت از بحران مزبور را باید در تغییر اساسی در نگرش به انسان و زندگی انسانی براساس جهانبینی معتبر و باورداشتهای صحیح، اصیل و پایدار جستجو کرد.
پستمدرنیسم
اندیشههای بنیادین پستمدرن
انسان پستمدرن
معنای زندگی
بحران معنای زندگی
2020
06
21
77
92
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1730_def6e07ba14253267a185901d8e454ad.pdf
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
تربیت اسلامی
1735-4536
1735-4536
1399
15
32
مقایسه نقش خانواده و مدرسه در جامعهپذیری دینی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه فیروزآباد
اکبر
زارع شاه آبادی
فرزانه
اسدنژاد
فاطمه
تیموری
این پژوهش به مقایسۀ نقش خانواده و مدرسه در جامعهپذیری دینی دانشآموزان پرداخته است. روش تحقیق پژوهش پیمایشی است. جامعۀ آماری کلیۀ دانشآموزان دختر مقطع متوسطۀ شهر فیروزآباد بوده که تعداد 366 نفر بهعنوان نمونه براساس فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شده است. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است. دادهها توسط نرمافزار SPSS مورد پردازش قرار گرفته و میزان پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که میانگین جامعهپذیری دینی دانشآموزان از حد متوسط (100) بالاتراست (178/113). بین جامعهپذیری دینی و متغیرهای پایگاه اقتصادی−اجتماعی، نقش الگویی خانواده، سرمایه فرهنگی، نقش معلم، شیوههای فرزندپروری، انواع سبکهای مدیریت، نقش مربی و نقش محتوای کتابهای درسی رابطۀ معناداری وجود دارد. نقش خانواده در کل در جامعهپذیری دینی دانشآموزان بیشتر از مدرسه است. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان میدهد که متغیرهای مستقل وارد شده در مدل رگرسیون 6/49درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین میکند.
جامعهپذیری دینی
خانواده
سرمایه فرهنگی
مدرسه
پایگاه اقتصادی−اجتماعی
2020
06
21
93
116
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1731_537c3dd960eaf39b91c602b3af9b4720.pdf
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
تربیت اسلامی
1735-4536
1735-4536
1399
15
32
اصول تربیت توحیدی در دوره کودکی (مرحله تأدیب)
کیومرث
قیصری گودرزی
هدف از این پژوهش بررسی و استخراج اصول تربیت توحیدی در هفت سال دوم زندگی فرد است. این پژوهش با استفاده از روشهای توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی در رابطه با تربیت توحیدی در هفت سال دوم زندگی که در تعالیم دینی از آن با عنوان «دوره تأدیب» نام برده میشود پرداخته است. در این دوره کاهش خود محوری وپدیدآیی روحیه اطاعتپذیری و توسعه نسبی مؤلفههای معرفتی، عاطفی و عملی، زمینه را برای آغاز آموزش رسمی فراهم میآورد. در این پژوهش تربیت توحیدی با هدف بسترسازی و ایجاد آمادگی روحی و روانی در کودک به منظور ایجاد مبنایی برای استقرار و بنیان نهادن نگرش توحیدی در دیگر مراحل رشد، در سه بعد شناختی، عاطفی و ارادی (عمل) مورد بررسی قرار گرفت که از مهمترین یافتههای آن میتوان به مواجهه با مفهوم واقعی زندگی، زمینهسازی درک مقدماتی مفهوم عبودیت، اثبات استدلالی وجود خدا، آشنایی کودک با صفات جمالی و جلالی خدا، شناخت خداوند از طریق سیر آفاقی، شکلگیری محبت مبتنی بر شناخت، پرورش احساس مسئولیت درباره خدا، پرورش و ارتقای گرایشات درونی انسان، تشویق کودک به رابطه با خدا، ایجاد آمادگی لازم برای مواجهه با تکالیف الهی، آموزش عملی و متعهدانه مفاهیم دینی و ارتباط با گروهها و اجتماعات مذهبی اشاره نمود.
توحید
تربیت توحیدی
تربیت اسلامی
کودکی
تأدیب
2020
06
21
117
141
https://islamicedu.rihu.ac.ir/article_1580_fedbc6423c3e2f4e5e1d5630339eec42.pdf