مقایسۀ مفهوم «مرگ» در متون داستانی فلسفه برای کودکان و دیدگاه علامه طباطبایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه الزهرا (نویسنده مسئول)

2 عضو اندیشکدۀ تعلیم و تربیت دال، دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در پژوهش پیش رو تلاش شده است مفهوم «مرگ» در متون داستانی فلسفه برای کودکان و دیدگاه علامه طباطبایی، با یکدیگر مقایسه شود. برای رسیدن به این هدف از سه روش تحقیقِ تحلیل محتوای کیفی، تحلیل مفهومی و زبانی و تحلیل تطبیقی استفاده شده است و پس از بررسی مفهوم مرگ در سه داستان‌ فلسفی برای کودکان به‌عنوان نمونه و نظر علامه ‌طباطبایی در این مورد، تفاوت‌ها و شباهت‌های آنها در مقولات زیر مقایسه شد: ترس از مرگ، انتقال، میراندن، بهشت و جهنم، ناشناختگی مرگ، آخرین مرحلۀ زندگی بودن، تجسم اعمال، ادامۀ زندگی در قالب موجودی دیگر، آمادگی برای مرگ، نابودی بدن، اشتیاق نسبت به مرگ، جاودانگی روح و قطعی بودن مرگ.
نتیجه چنین حاصل شد که مفهوم مرگ در داستان‌های فلسفی برای کودکان به دلیل عدم توضیحات روشن و متقن در رابطه با حقیقت مرگ باعث سردرگمی و به‌هم‌ریختگی آرامش روانی کودک است. این در صورتی است که توصیف و توضیح مرگ در اسلام به دلیل ژرفای آن و همچنین دقت نظر موجود در آن به فهم متقن و روشن در رابطه با مرگ منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing the Concept of Death in Narrative Philosophical Texts for Children in Allama Tabatabaie’s View

نویسندگان [English]

  • Maryam Jama Bozorgi 1
  • Zahra Minaie 2
1 Ph.D. Student of Philosophy of Education and Training/ Al-Zahra University
2 Member of DAL Thinking Center for Education and Training; PhD Student of Philosophy of Education and Training/ Allama Tabatabaie University
چکیده [English]

In the present article, we have tried to compare the concept of death in narrative texts in philosophy for children and the concept of death in Allama Tabatabaie’s view. To do so, we have used three research methods of ‘analysis of qualitative content’, ‘conceptual-linguistic analysis’, and ‘comparative analysis’. After investigating the concept of death in three philosophical stories for children as examples and studying Allam’s view in this regard, we compared their differences and similarities in the following aspects:
Fear of death, transfer, dying, paradise and hell, unknown nature of death, the last stage of life, embodiment of one’s deeds, the continuity of life in the form of another being, readiness of death, annihilation of one’s body, eagerness for death, immortality of the soul and definiteness of death.
The result is that the concept of death in philosophical stories for children leads, due to unclear explanations on the truth of death, to confusion and destruction of mental peace in children. This is while description and explanation of death in Islam leads, due to its depth and the scrutiny in it, to definite and clear understanding of death.

کلیدواژه‌ها [English]

  • concept of death
  • Allama Tabatabaie
  • Philosophy for Children
  • fear of death
  • paradise
  • hell
  • embodiment of one’s deeds
  • immortality of the soul
  1. آقازاده، محرم (1382)، روش‌شناسی و تاریخ تحول دانش‌آموز و پرورش تطبیقی و بین‌المللی، تهران: نسل نیکان.
  2. باقری، خسرو (1387)، درآمدی بر فلسفۀ تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، ج‌1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. باقری، خسرو؛ سجادیه، نرگس؛ توسلی، طیبه (1389)، رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفۀ تعلیم و تربیت، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1389)، تفسیر موضوعی قرآن کریم؛ قرآن در قرآن، چاپ نهم، قم: مرکز نشر اسراء.
  5. خوشبخت، فریبا (1389)، «بررسی مفهوم مرگ در ادبیات کودک ایران، تحلیل محتوای 9 کتاب داستان»، فصلنامۀ علمی−پژوهشی ادبیات و زبان‌ها، س1، ش1، ص129−142.
  6. رمضانی، رضا (1387)، آرای اخلاقی علامه طباطبایی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  7. سی. شورت، ادموند (1387)، روش‌شناسی مطالعات برنامه درسی، ترجمۀ محمود مهر محمدی و همکاران، تهران: سمت، مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانی، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.
  8. طباطبایی، محمدحسین (1388)، انسان از آغاز تا انجام، چاپ دوم، قم: مؤسسه بوستان قم.
  9. ـــــــــ (1391)، انسان از آغاز تا انجام، ترجمه صادق لاریجانی، چاپ چهارم، قم: بوستان کتاب.
  10.  فیشر، رابرت (1389)، داستان‌هایی برای فکر کردن، ترجمه سیدجلیل شاهرودی لنگرودی، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  11. کریمی، عبدالعظیم (1382)، پژوهشی در مفهوم مرگ در ذهن کودک؛ آثار روانی، نظریه‌های روان‌شناختی و راهبردها، تهران: قدیانی.
  12. کم، فیلیپ (1385)، داستان‌های فکری برای کودکان، ج1، ترجمۀ فرزانه شهرتاش و مژگان رشتچی، تهران: شهرتاش.
  13. لابه، برژیت (1388)، دنیایی را تصور کن که ...: فلسفه به زبان ساده، ترجمه پروانه عروج‌نیا، تهران: آسمان خیال.