نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
2 مدرس دانشگاه تهران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Evaluation is one of the important components of religious education curriculum. Major pathological research has emphasized the inefficiency of current assessment methods and has sometimes suggested "self-assessment" as an alternative; But this suggestion is less detailed and expanded. This study was conducted to explain the need for "self-assessment" and its relevance to the principles of religious education. The research method was descriptive-analytical. Based on the findings, it was found that self-assessment is appropriate for eight principles of Islamic education (comprehensiveness principle, monotheism and purity principle, participation and responsibility principle, individual differences principle, positive religious tendencies principle, apology and compensation principle, dignity principle and of continuity and ongoing supervision principle) and took precedence over routine assessment (cognitive-centered, quantitative, and teacher-centered one). Also, the use of self-assessment in the religious education curriculum can vary from the minimum mode (as a supplement) to the maximum mode (assessment model only). Finally, the necessities of the application of self-assessment in the religious education curriculum are discussed.
Also, the use of self-assessment in the religious education curriculum can vary from the minimum mode (as a supplement) to the maximum mode (assessment model only). Finally, the necessities of the application of self-assessment in the religious education curriculum are discussed.
کلیدواژه‌ها [English]
1. قرآن کریم (1394)، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
2. امام علیg (۱۳۷۱)، نهج البلاغه، ترجمه اسد الله مبشری، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
3. امام صادقg (1400 ق)، مصباح الشریعه، بیروت: موسسه اعلمی.
4. ابن هشام (۱۳۶۱)، سیرت رسول خداn، ترجمه رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانی، تهران: افست.
5. احمد بن حنبل (بی تا)، مسند، ج۱، بیروت: دارالصادر.
6. احمدی، یعقوب (۱۳۸۸)، «وضعیت دینداری و نگرش به آینده دین در میان نسل‌ها مطالعه موردی شهر سنندج»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال۱، ش۱، زمستان ۱۳۸۸، ص17−44.
7. اسکندری، حسین؛ کاظمی، کاظم (۱۳۹۳)، «بررسی جهت گیری‌های ارزشی نسل جوان و عوامل مؤثر بر آن»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال ۲۲، دوره جدید، ش۲۲، بهار ۱۳۹۳، ص81−89.
8. امین خندقی، مقصود و دیگران (۱۳۹۴)، «میزان پاسخگویی برنامه درسی دین و زندگی دوره متوسطه و پیش دانشگاهی به نیازهای شناختی دانش آموزان»، اندازه گیری تربیتی، سال۶، پاییز ۱۳۹۴، ش۲۱، ص۸۲−۶۱.
9. باقری، خسرو (1389)، الگوی مطلوب آموزش و پرورش در جمهوری اسلامی ایران، تهران: مدرسه.
10. باقری، خسرو (1387)، درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، جلد1، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
11. باقری، خسرو (1384)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: مدرسه.
12. باقری، خسرو؛ میرزایی، عبدالوهاب (۱۳۸۱)، «الگویی برای پژوهش در ارزش یابی پیشرفت تحصیلی بر اساس دیدگاه هرمنوتیک»، نوآوری‌های آموزش، شماره۱، سال اول، پاییز ۱۳۸۱.
13. باهنر، ناصر (۱۳۷۸)، آموزش مفاهیم دینی همگام با روان شناسی رشد، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
14. بناری، علی همت (1385)، «در تکاپوی ارایه مفهومی نو از تربیت اسلامی با تاکید بر آیات و روایات»، تربیت اسلامی، دوره2، ش3، پاییز و زمستان 1385، ص40−7.
15. بهار، مهری؛ رحمانی، سحر (۱۳۹۱)، «بررسی شکاف نسلی به لحاظ وضعیت دینداری دو نسل دهه 50 و 70 (با تاکید به بعد مناسکی)»، جامعه شناسی مطالعات جوانان، تابستان 1391، دوره 3، شماره 6، ص۳۶−۹.
16. پاک سرشت، محمد (۱۳۹۷)، «بررسی جایگاه تربیت اعتقادی در برنامه درسی دین و زندگی دوره دوم متوسطه و آسیب شناسی آن»، جامعه شناسی آموزش و پرورش، ش۹، بهار و تابستان ۱۳۹۷، ص۶۶−۴۹.
17. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1360)، غررالحکم و درر الکلم، تهران: دانشگاه تهران.
18. جمعی از نویسندگان (1390)، مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
19. جمعی از نویسندگان (1390)، سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
20. جمعی از نویسندگان (1391)، سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
21. جمعی از نویسندگان (۱۳۹۱)، هیچ اتفاقی تصادفی نیست؛ نگرشی اجمالی به اسم مبارک «حسیب» الهی با رویکرد اخلاقی−کاربردی، تهران: شمس الشموس.
22. جوادی آملی، عبدالله (۱۳۸۷)، دین شناسی، قم: اسراء.
23. چراغ چشم، عباس (۱۳۸۶)، «آسیب شناسی تربیت دینی در مدارس»، کتاب نقد، ش ۴۲، بهار ۱۳۸۶، ص۱۶۸−۱۵۵.
24. حسنی، محمد؛ کیامنش، علیرضا (۱۳۸۸)، «نقد و بررسی نظام ارزشیابی تحصیلی ایران از منظر ارزشیابی نظام آموزشی»، نوآوری‌های آموزشی، شماره ۳۰، سال ۸، تابستان ۱۳۸۸، ص۱۰۳−۷۵.
25. حسنی، محمد؛ وجدانی، فاطمه (۱۳۹۵)، «بررسی و نقد الگوی تربیت اخلاقی در کتاب‌های آموزش قرآن دوره ابتدایی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و چهارم، دوره جدید، شماره 23، پاییز ۱۳۹۵، ص۱۶۱−۱۳۷.
26. حسینی زاده، سید علی (1386)، «ارزشیابی آموزشی در سیرۀ پیامبرn و اهل بیتb»، تربیت اسلامی، سال 3، شماره 5، پاییز و زمستان 1386، ص37−54.
27. خوانساری، جمال الدین محمد (۱۳۶۰)، شرح غررالحکم و دررالکلم، با مقدمه و تصحیح و تعلیق میرجلال الدین حسینی ارموی، تهران: دانشگاه تهران.
28. داودی، محمد (1395)، «تبیین مبانی دین شناختی تربیت دینی و دلالت‌های آن»، تربیت اسلامی، سال 15، شماره 34، زمستان 1399، ص136−113.
29. دلشاد تهرانی، مصطفی (۱۳۸۵)، ماه مهرپرور؛ تربیت در نهج البلاغه، تهران: دریا.
30. رحمان پور، محمد؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم (۱۳۹۵)، «آسیب‌های تربیت دینی و ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران با رویکرد برنامه ریزی درسی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال ۲۴، دوره جدید، ش۳۲، پاییز ۱۳۹۵، ص۵۲−۳۱.
31. رهنمایی، سید احمد (1390)، آرا و اندیشه‌های تربیتی اندیشمندان مسلمان؛ مکتب تربیتی علامه طباطباییe، قم: موسسه امام خمینیe.
32. زادشیر، فرزانه، استکی، مهناز و امامی پور، سوزان (1388)، «مقایسه قضاوت اخلاقی و رشد اجتماعی دانش آموزان دبستان‌های غیر انتفاعی تحت تعلیم آموزش قرآن به شیوه حفظ با معانی با مدارس غیر انتفاعی»، روانشناسی کاربردی، 2 (10)، ص47−25.
33. زمانی، بی بی عشرت؛ دهقانی، مهدی (1387)، «میزان فعال و غیر فعال بودن کتاب هدیه‌های آسمانی و کتاب چهارم ابتدایی: تألیف جدید تعلیمات اسلامی»، پژوهش‌های تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، 1 (9)، ص22−1.
34. سبحانی نیا، محمدتقی (1392)، رفتار اخلاقی انسان با خود، قم: دارالحدیث.
35. سعیدی رضوانی، محمود (1386)، بررسی وضع موجود تربیت دینی و اخلاقی دانش آموزان و ارزیابی آن بر اساس مولفه‌های اصلی آموزش و پرورش، تهران: دفتر سند ملی آموزش و پرورش.
36. سعیدی رضوانی، محمود (۱۳۷۹)، تبیین برنامه درسی پنهان در بینش اسلامی دوره متوسطه و ارائه راهبردها برای استفاده از این برنامه در آموزش اثربخش دینی، رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم.
37. سعیدى رضوانى، محمود، امین خندقى، مقصود؛ باغگلى، حسین؛ محمدى چابکى، رضا (۱۳۹۵)، «بررسى دیدگاه دانش آموزان پایه سوم دوره متوسطه پیرامون تحقق اهداف قلمرو عمل و رفتار برنامه درسی دین و زندگی»، مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، سال۱، ش۲، شماره پیاپی ۲، بهار ۱۳۹۵، ص۱۲۷−۹۹.
38. سلیمانی، مرتضی (1378)، بررسی نظام ارزشیابی از دیدگاه قرآن (با تاکید بر ارزشیابی عملکرد و رفتار فرد)، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
39. سیف، علی اکبر (۱۳۸۷)، سنجش فرآیند و فراورده یادگیری، تهران: دوران.
40. شاملی، عباسعلی؛ ملکی، حسن؛ کاظمی، حمیدرضا (۱۳۹۰)، «برنامۀ درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال۳ ش۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۰، ص۹۸−۷۷.
41. شرفی، محمدرضا (1388)، فلسفه تربیتی اسلام با رویکرد تطبیقی، تهران: منادی تربیت.
42. شعبانی، حسن (۱۳۷۱)، مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روشها و فنون تدریس)، تهران: سمت.
43. شعبانی، زهرا (1388)، «بررسی ارزشیابی برنامه درسی قرآن پایه چهارم ابتدایی»، تربیت اسلامی، شماره 8، ص140−105.
45. شوئر، لوول ا. (۱۳۶۹)، اندازه گیری و ارزشیابی در تعلیم و تربیت، ترجمه حمزه گنجی. تهران: بعثت.
46. طالبان، محمدرضا (۱۳۸۸)، چارچوبی مفهومی برای پیمایش دینداری در ایران، اسلام و علوم اجتماعی، سال ۱، ش۲، پاییز و زمستان ۱۳۸۸، ص۴۸−۷.
47. طباطبایی، محمد حسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
48. عبدالحسینی، احمد؛ نادری، عزت الله؛ سیف نراقی، مریم (۱۳۹۴)، «طراحی الگوی برنامه درسی تربیت دینی و اخلاقی برای دانش آموزان دوره اول متوسطه بر اساس رویکرد ترکیبی عقل و ایمان از منظر قرآن کریم»، پژوهش‌های اخلاقی،سال۶، ش۲، زمستان ۱۳۹۴، ص۱۱۶−۱۰۱.
49. علم الهدی، جمیله (1389)، نظریه اسلامی تعلیم و تربیت، تهران: دانشگاه امام صادقg.
50. فتحعلی، محمود و همکاران (1390)، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، زیر نظر آیه الله مصباح یزدی، تهران: مدرسه.
51. فرمهینی فراهانی، محسن (۱۳۸۴)، برنامه ریزی آموزشی و درسی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
52. قیصری گودرزی، کیومرث؛ خوشخویی، منصور؛ سلحشوری، احمد (1396)، «اصول تربیت توحیدی بر اساس آموزه‌های قرآن و ائمه اطهار»، تربیت اسلامی، سال 12، شماره 25، پاییز و زمستان 1396، ص27−7.
53. کاویانی، پروانه؛ واعظی، سید حسین (۱۳۹۷)، «مقایسه اهداف، محتوا و روش‌های ارزشیابی تربیت دینی مقطع ابتدایی در ایران و کشور اروایی انگلستان»، علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال۱۲، ش۳، پیاپی ۴۲، پاییز ۱۳۹۷، ص۲۸۶−۲۶۷.
54. کرم اللهی، نعمت الله (۱۳۹۲)، «بررسی وضعیت دین داری جوانان شهر قم»، اسلام و مطالعات اجتماعی، سال۱، ش۲، پاییز ۱۳۹۲، ص۱۷۶−۱۶۲.
55. کریمی، قاسم (۱۳۶۸)، سنجش نگرش دانش آموزان نسبت به درس تعلیمات دینی و قرآن (مقایسه آنها با سایر دروس) در مدارس ابتدایی و راهنمایی، دفتر مشاوره و تحقیق امور تربیتی کارشناسی مقطع راهنمایی، سال ۱۳۶۸.
56. کلینی، محمد بن یعقوب (1364)، اصول کافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
57. گودرزی، سعید (۱۳۸۹)، «تغییر ارزش‌های جوانان و عوامل مرتبط بر آن»، رفاه اجتماعی، سال۱۰، ش۳۹، ص444−421.
58. مجلسی، محمدباقر (1403 ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
59. محمد زاده، زینب؛ صالحی، کیوان (1396)، «فرایند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی از دید قرآن کریم»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال 25، دوره جدید، شماره 37، زمستان 1396، ص100−79.
60. محمدی ری شهری، محمد (۱۳۸۹)، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم: دارالحدیث.
61. مرزوقی، رحمت اله؛ جهانی، جعفر؛ شیخ الاسلامی، راضیه؛ دهقانی، یاسر (1396)، مبانی و اصول تعلیم و تربیت با نگاهی به تحولات دوران معاصر، تهران: آوای نور.
62. مرزوقی، رحمت اله؛ جهانی، جعفر؛ شیخ الاسلامی، راضیه؛ دهقانی، یاسر (1397)، «بررسی میزان انطباق آموخته‌های دینی دانش آموزان دوره متوسطه با الگوی پیشنهادی نظریه تربیت دینی فضامند بومی جهانی»، اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره 15، شماره3، ص86−61.
63. مهرمحمدی، محمود؛ صمدی، پروین (۱۳۸۲)، «بازنگری در الگوی آموزش دینی جوانان و نوجوانان در دوره تحصیلی متوسطه»، نوآوری‌های آموزشی، ش۳، سال۲، بهار ۱۳۸۲.
64. میرعارفین، فاطمه سادات (۱۳۸۶)، نقد و ارزیابی محتوای کتاب درسی دین و زندگی سال سوم دبیرستان (با تاکید بر برنامه درسی)، اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره۳، ش۱ و ۲، بهار و تابستان ۱۳۸۶، ص۱۱۹−۸۷.
65. نجفی، محمد؛ کشانی، مهدیه (1388)، برنامه درسی معنوی برای دستیابی به تربیت دینی، در: مجموعه مقالات برگزیده همایش تربیت دینی در جامعه اسلامی معاصر، ص134−113. قم: موسسه امام خمینیe.
66. نوری، میرزاحسین (1408 ق)، مستدرک الوسایل، بیروت: مؤسسه ال البیت لاحیاء التراث.
67. نیک نشان، شقایق؛ پاک سرشت،محمد جعفر؛ لیاقت دار، محمدجواد (۱۳۹۵)، «آسیب شناسی گفتمان تربیت دینی در نظام آموزشی مجهوری اسلامی ایران»، فلسفه تربیت، سال۱، ش۱، پاییز و زمستان ۱۳۹۵، ص۱۴۱−۱۶۴.
68. وجدانی، فاطمه (۱۳۹۲)، «تحلیل مفهومی«سعادت بر اساس نسبت میان علم و ایمان و عمل از دیدگاه علامه طباطباییe»، بصیرت و تربیت اسلامی، سال۱۰، ش۲۴، بهار ۱۳۹۲، ص۲۱−۱.
69. وقاری زمهریر، زهرا؛ امین خندقی، مقصود؛ سعیدی رضوانی، محمود؛ موحدی محصل طوسی، مرضیه (۱۳۹۵)، «تبیین برنامه درسی تربیت دینی مبتنی بر رویکرد تکلیف گرا»، پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت، سال۶، ش۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۵، ص۱۰۶−۸۲.
70. Allam, S. (2004), Authentic Educational Assessment. Cairo: Dar Al fekr.
71. Ambrose, S, Kirst, M, Lovett, M.(2010), How Learning Works: Seven Research-Based Principles for Smart Teaching. San Francisco: Jossey-Bass.
72. Berry, R. (2008), Assessment for learning.Hong Kong:Hong Kong university press.
73. Brooks, V. (2002), Assessment in Secondaty Schools. Buckingham: Open University Prss.
74. Buckle, C.(1990), 'The Types, Purposes and Effects of Assessments' in R. Riding and S. Bufterfield (eds.) Assessment and Examination in the Secondary School(London: Routledge), 60-79.
75. Cooper, D. (2006), Collaborating with students in the assessment process. Orbit, 36(2), 20–23.
76. Cyboran, V. (2006), Self-assessment: Grading or knowing? Academic Exchange Quarterly, 10(3), 183–186.
77. Darling-Hammond, L. (2010), Draft White Paper 5: Policy Frameworks for New Assessments, Assessment and Teaching of 21st Century Skills (ATCS).
78. Duval, S. & Wicklund, R. A. (1972), A theory of objective self-awareness. New York: Academic Press.
79. Fancourt, N. p. (2008), Self – assessment in religious education. A thesis submitted for the degree of PhD at the university of Warwick.
80. Glock, C. Y.; Stark, R. (1965), Religion and Society in Tension. Chicago: Rand McNally & Company.
81. Hammond, M. Collins, R. (1991), Self-Directed Learning: Critical Practice. London: Kogan.
82. Ibabe I, Jauregizar J. (2010), Online self-assessment with feedback and metacognitive knowledge. High Educ; 59:243–58.
83. Jackman, R. (1985), “Cross-National Statistical Research and the Study of Comparative Politics”, American Journal of Political Science, 29(1), pp.161-182.
84. MacBeath, J.(2008), “Leading learning in the self-evaluating school”, School Leadership and Management, Vol. 28, No. 4, September 2008, pp. 385-399.
85. Ministry of Education of Canada. (2007), Student self-assessment. Inspire, The Journal of literacy and numeracy Ontario, The capacity building series, Secretariat special edition # 4. Accessed at http://www.edu.gov.on.ca/eng/literacynumeracy/inspire/research/StudentSelfAssessment.pdf.
86. Oscarsson, M. (1997), Self-Assessment of Foreign and Second Language Proficiency. In The Encyclopedia of Language and Education, Vol. 7. Kluwer Academic Publishers, pp 175-187.
88. Rolheiser, C., and Ross J. A. (2001), Student Self-Evaluation: What Research Says and What Practice Shows. Retrieved November 23, 2005, from <http://www.cdl.org/resource-library/articles/self_eval.php?type=subject&id=4>.
89. Sadler, R.(1989), 'Formative Assessment and the Design of Instructional Systems' in Instructional Science 18: 119-144.
90. Sharma, R., Jain, A., Gupta, N., Garg, S., Batta, M., & Dhir, S. (2016), Impact of self- assessment by students on their learning. International Journal and Basic Medical Research, 6(3), 226-229.https://doi.org/10.4103/2229-516X.186961.
91. Siegemund, A. (2017), Using self- assessment to develop metacognition and self- regulated learners. Journal investing in science. FEMS Microbiology, 364.
92. Siegesmund A. (2016), Increasing student metacognition and learning through classroom-based learning communities and selfassessment. J Microbiol Biol Educ;17: 204–14.
93. Specht, W. and Sobanski, F. (2012), OECD Review on Evaluation and Assessment Frameworks for Improving School Outcomes: Country Background Report forAustria, Bundesminiterium für Unterricht, Kunst und Kultur(BMUKK,), Vienna, www.oecd.org/edu/evaluationpolicy.
94. Stark, R; & Glock, C. (1970), American Piety: The Nature of Religious Commitment. University of California Press.
95. Thawabieh, A. M. (2017), A comparison between students' self- assessment and teachers' assessment. Journal of curriculum and teaching. Vol.6, No.1, pp: 14-20.
96. Wiliam, D. (1994), Towards a philosophy for educational assessment, Paper presented at British educational Research Association conference, Oxford 1994, from www. kcl. ac. uk [downloaded 15/06/20031.
)