«آموزش درباره ادیان» به مثابه بدیلِ «آموزش دین» از منظر فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان

چکیده

نوشتار حاضر باتوجه به نفوذ و ترویج ایده‎های سکولاریستی در تربیت درصدد است ایده «آموزش درباره ادیان» را −که هدفش آموزش صلح، رواداری، احترام به دیگران و آموزش ادیان به مثابه مقولاتی تاریخی و فرهنگی است و شناخت و التزام و ایمان و اعتقاد به یک دین مدنظر نیست− را از منظر فقه تربیتی بررسی نماید و با پای‎بندی به روش‎شناسی «تفقه تربیتی» تلاش کرده است هفت استدلال بر ممنوعیت و حرمت ایده فوق اقامه نماید و ایده/تجویز «آموزش درباره ادیان» را از منظر عقلی بخاطر قُبح إغراء به جهل و إضلال و ظلم، تقبیح نماید و نیز آن را مصداقِ ترک واجب، إضلال، شبهه‎افکنی، سلطه کفار، تسنین سنن حرام و در نهایت مصداقِ علمِ غیرنافع و علم مأخوذ از غیر اهل‎بیت به‎شمار آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

“Teaching about Religions” as an Alternative for “Teaching Religion” from the Educational Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Seyyed Naqi Mosavi
Department of Educational Sciences, Farhangian University
چکیده [English]

The relationship between religion and education has long been considered. And for some time now, the presence and absence of religion in formal public education has been considered. And various ideas have been put forward to eliminate religion in school. The idea of “teaching about religions” as an alternative to “teaching religion” was raised and promoted since the 1950s. The purpose of the idea of “teaching about religions” is to teach peace, tolerance, respect for others, and to teach religions as historical and cultural categories. And knowledge, commitment, faith and belief in a religion are not considered. Considering the influence and promotion of secularist ideas in education, this article seeks to examine this idea from the perspective of educational jurisprudence. It makes seven arguments on the prohibition and sanctity of the above idea, and bans the idea of "teaching about religions" intellectually because of the ugliness of oppression and misleading others. It also critiques this idea by means of jurisprudential arguments, and proves the idea of "teaching about religions instead of teaching religion" has a jurisprudential prohibition due to the domination of infidels and the prohibition of misleading others

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious education
  • educational jurisprudence
  • secular education
  • Islamic education
  • the rule of misleading
 
1. آمدى، عبدالواحد (1410)، غررالحکم و دررالکلم، قم: دار الکتاب الإسلامی.
2. ابن‎منظور، محمدبن‎مکرم‏ (1404)، لسانالعرب‏، بیروت: دارصادر.
3. اعرافی، علی‎رضا (1391)، فقه تربیتی مبانی و پیشفرضها، تحقیق و نگارش: سیدنقی موسوی، قم: اشراق و عرفان.
4. اعرافی، علی‎رضا (1391 ب)، بررسی فقهی فلسفهورزی و فلسفهآموزی، تحقیق و نگارش: سیدنقی موسوی، قم: اشراق و عرفان.
5. اعرافی، علی‎رضا و سیدنقی موسوی (1392)، «تربیت اعتقادی فرزندان از منظر فقه»، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه اسلامی)، ش76، ص48−70.
6. اعرافی، علی‎رضا و سیدنقی موسوی (1392 ب)، «نمازآموزی به فرزندان در فقه تربیتی»، پژوهشی در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، ش19، ص55−81.
7. انصاری، قدرت‎الله و دیگران (1429)، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار.
8. بجنوردی، سیدحسن آقابزرگ (1419)، القواعد الفقهیه، قم: نشر الهادی.
9. حرّعاملى، محمدبن‎حسن (1409)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ آل‎البیت.
10. حرانى، حسن‎بن‎‎شعبه (1407)، تحفالعقول عن آلالرسولn، قم: جامعه مدرسین.
11. خویی، سیدابوالقاسم (1422)، محاضرات فى أصولالفقه، تقریر: محمداسحاق‏ فیاض، قم: مؤسسۀ إحیاء آثار الإمام الخوئی.
12. راغب‎اصفهانی، حسین (1412)، مفردات ألفاظالقرآن، بیروت و دمشق: دارالقلم، الدارالشامیة.
13. سیدرضی [گردآورنده] (1414)، نهجالبلاغه، مصحح: صبحی‎صالح، قم: دارالهجره.
14. صدوق، محمدبن‎علی (1406)، ثوابالأعمال و عقابالأعمال، قم: دارالشریف الرضی‎للنشر.
15. صدوق، محمدبن‎علی (1403)، الخصال، قم: جامعه مدرسین.
16. فاضل، ‎مقداد (1404)، التنقیح الرائع لمختصرالشرائع، محقق و مصحح: سیدعبداللطیف حسینى کوه‎کمرى، قم: کتابخانه آیت‎الله مرعشى.
17. فاضل‎لنکرانى، محمد (1416)، القواعدالفقهیة، قم: چاپخانه مهر.
18. فراهیدى، خلیل‎بن‎احمد (1409)، کتابالعین، قم: نشر هجرت.
19. قابسی، ابوالحسن علی،(1986) الرساله المفصله لاحوال المتعلمین و احکام المعلمین و المتعلمین، تحقیق و تعلیق: احمد خالد، تونس، الشرکه التونسیه للتوزیع.
20. کلینى، محمدبن‎یعقوب (1407)، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
21. مجلسی محمدباقر(1403)، بحارالأنوار الجامعة لدرر اِخبار الأئمة الأطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
22. [شیخ] مفید، محمدبن‎محمد (1413)، الأمالی، قم: کنگره شیخ مفید.
23. مصطفوى، سیدمحمدکاظم (1421)، مائة قاعدة فقهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
24. موسوی، سیدنقی (1395)، «تبیین و ارزیابی آموزش مقایسه‎ای ادیان در تربیت دینی»، مطالعات فقه تربیتی، ش6، ص37−64.
25. موسوی، سیدنقی (1395 ب)، «درآمدی بر فلسفه فقه تربیتی»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، ش30، ص9−30.
26. موسوی سیدنقی و علیرضا اعرافی (1396)، «جواز آموزش درباره ادیان از منظر فقه تربیتی»، مطالعات فقه تربیتی، ش7، ص7−36.
27. نجفى، محمدحسن (1404)، جواهرالکلام فی شرح شرائعالإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث‎العربی.
28. نوری، حسین (1408)، مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل، قم: مؤسسه آل‎البیتb.
29. هاند، میشاییل (1393)، پژوهشی فلسفی درباره امکان تربیت دینی، ترجمه سیدمهدی سجادی، تهران: امیرکبیر.
30. Byrnes, Lawrence (1975), Religious and Pubic Education. New York: Harper and Row.
31. Hirst. Poul (1979), Education and The Nature of Knowledge. The Philosophy of Education. Oxford University Press.