Islamic education; The research process and its assumptions

Document Type : Research Paper

Author

PhD student, Sayer, Qom Seminary − Qom, Iran

Abstract

Concerns about the Islamicization of humanities make it necessary to offer objective criteria, and the science of education is no exception. Thus, attending the macro process of research is the most significant factor in the Islamicization of education. That is because the factor both makes it possible to explain the relationship between the scientific and religious aspects of Islamic education and facilitates responding to issues like the relationship between the divine message, reason, and experience, the status of efficacy, and the relationships between educational elements. The present study investigated discussions on the philosophy of science and Islamic education, and it was shown that the process of doing research in Islamic education was, similar to other sciences, made up of two stages (i.e., theorization and theory evaluation). The stages of theorization in that science started with theorization about educational goals, proceeded by investigating the foundations, principles, and other educational elements, and ended with theorization about educational issues. The results showed that the scientific dimension of the theories was approved when they reflected reality and were agreeable, generalizable, and coherent, while the religious dimension relied on their reference to the divine message. Thus, reliance on the divine message as the only source of achieving educational goals was considered the most significant factor in the Islamicization of science at the first step of the study, and reliance on divine educational goals with the assistance of reason and experience was theorized as the guarantees of achieving the specified goals in the investigation of the foundations and other educational components. Therefore, reference, efficacy, and internal and external coherence were introduced as the criteria to evaluate theories on Islamic education.

Keywords


  1. احسانی، محمد (1387)؛ «روش‎شناسی تفسیر تربیتی قرآن»؛ مجله قرآن و علم، ش3، ص35−
  2. اردکانی، رضا (1399)، درباره علم، چ4، تهران: نشر هرمس، ص18−
  3. اعرافی، علی‎رضا (1395)، «روش‎شناسی استنباط آموزه‎های تربیتی در آینه سیره و کلام امام علی»؛ مسایل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، ش4، 1379.
  4. اعرافی، علی‎رضا، فقه تربیتی، چ3، قم: نشر اشراق و عرفان.
  5. اکبری‎تختمشلو، جواد (1395)، «لری لاودن و استقراء بدبینانه»؛ دوفصلنامه علمیپژوهشی تأملات فلسفی، ش17، ص103−
  6. باقری، خسرو (1380)؛ «ماهیت و قلمرو تعلیم و تربیت اسلامی»؛ حوزه و دانشگاه، ش28، ص23−
  7. باقری، خسرو (1384)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، چ4، تهران: انتشارات مدرسه.
  8. باقری، خسرو (1385)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، چ51، تهران: انتشارات مدرسه.
  9. باقری، خسرو (1389)، روشها و رویکردهای پژوهشی در تربیت اسلامی، چاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  10. باقری، خسرو (1389)، درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  11. بهشتی، محمد (1390)، نقش آزادی در تربیت کودکان، چ2، تهران: بنیاد نشر آثار و اندیشه‎های شهید بهشتی.
  12. پوپر، کارل‎ریموند (1370)، منطق اکتشاف علمی، چ4، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  13. جهان‎بخش، عباس و حسن شیخ‎العراقین‎زاده (1398)، «رابطه ‎علم و فرهنگ، زیرساخت نظری تمدن اسلامی»، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، ش1، ص37−
  14. حایری‎شیرازی، محی‎الدین (1397)، مربی و تربیت، چ2، قم: دفتر نشر معارف.
  15. حایری‎شیرازی، محی‎الدین (1395)، تربیت کودک، چ6، قم: نشر معارف.
  16. حسین‎زاده، محمد (1394)، منابع معرفت، قم : مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  17. داودی، محمد؛ محمد بهشتی و سعید بهشتی (1399)، فلسفههای تعلیم و تربیت در تمدن اسلامی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  18. رایشنباخ، هانس (1371)، پیدایش فلسفه علمی، ترجمه: موسی اکبری، چ2، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  19. رضایی‎، اکبر و مهناز علی‎اکبری (1398)، روش تحقیق در روانشناسی، تهران: دانشگاه پیام نور.
  • رضایی، مهدی (1399)، «تبیین روش‎شناسی پژوهش استنتاجی ضرورت عقلی در فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی»، پژوهش در مسایل تعلیم و تربیت، ش49، ص85−
  1. شریفی، احمدحسین (1395)، روششناسی علوم انسانی اسلامی، تهران : مرکز مطالعات و انتشارات آفتاب توسعه.
  • صادق‎زاده‎قمصری، علی‎رضا (1386)، «رویکرد اسلامی به روش‎شناسی پژوهش تربیتی: تبیین امکان و ضرورت»، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، ش21، ص141−
  • صدر، سیدمحمدباقر (1385ق)، اقتصادنا، قم: بوستان کتاب.
  • صفایی‎حایری، علی (1386)، مسئولیت و سازندگی، چ18، قم: انتشارات لیلة‎القدر.
  • طباطبایی‎قمی، تقی (1426ق)، مبانیمنهاجالصالحین، چ1، قم: انتشارات قلم الشرق.
  • عزیزی، علی و مصطفی تقوی (1393)، «نقد علم‎شناسی کوهن از منظر فایرابند»، دو فصلنامه فلسفه علم، ش2، ص59−
  • علی‎احمدی، قاسم (1390)، شرح رساله اعتقادات علامه مجلسی، چ1، قم: انتشارات دلیل ما.
  • کلینی، محمد‎بن‎یعقوب (1407ق)، الکافی، چ4، تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
  • کوهن، تامس (1369)، ساختار انقلابهای علمی، ترجمه:‎ احمد آرام، تهران: انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
  • لطیفی، علی (1392)، «روش‎شناسی دانش تربیت اسلامی براساس رویکرد استنباطی−تأسیسی دکتر خسرو باقری»، فصلنامه علمی پژوهشی روششناسی علوم انسانی، ش77، ص7−
  1. لطیفی، علی (1396)، مبانی فلسفی علم تربیت اسلامی، چ1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • محمدی‎ری‎شهری، محمد (1383)، فلسفه وحی و نبوت، چ2، قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
  • مصباح‎یزدی، محمد‎تقی (1393)، راه و راهنماشناسی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  • مطهری، مرتضی (1369)، ختم نبوت، چ18، قم: انتشارات صدرا.
  • مطهری، مرتضی (1373)، نبوت، چ16، قم: انتشارات صدرا.
  • مطهری، مرتضی (1382)، تعلیم و تربیت در اسلام، چ66، قم: انتشارات صدرا.
  • ملکیان، مصطفی (1377)، تاریخ فلسفه غرب، قم: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
  1. موسوی‎خویی، سیدابوالقاسم (1422ق)، مصباحالاصول، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
  • نائینی، محمدحسین (1411ق)، کتاب الصلاة، چ1، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  • نوذری، محمود (1380)، «بایسته‎های اساسی پژوهش در تعلیم و تربیت اسلامی»، حوزه و دانشگاه، ش28، ص34−
  1. نوری، مرتضی (1395)، «نقد دیویدسون بر نظریه قیاس‎ناپذیری کوهن»، دوفصلنامه فلسفی شناخت، ش1/74، ص231−
  • هرگنهان، بی.آر (2009م)، تاریخ روانشناسی، ترجمه: یحیی سیدمحمدی، تهران: انتشارات ارسباران.

43.وکیلی، محمد‎حسن (1399)، علم دینی؛ از چیستی تا چگونگی، چ2، مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.