مفهوم‌سازی برای دو عنصر روش و اصل در تعلیم و تربیت و زمینه‌سازی برای تشخیص و تمیز این دو از هم یکی از مسائل مهم در توصیف و تبیین نظام فکری تعلیم و تربیت است. اگر بتوان هر یک از عناصر این نظام فکری را با شفافیت و با وضوح تعریف کرد و ابهامات موجود را از میان برداشت، بسیاری از مباحث دیگر به خصوص دسته‌بندی‌های مربوط بسیار تسهیل شده و شفاف‌تر صورت می‌گیرد. هدف از این تحقیق آن است که مفهوم اصل و روش، و همچنین روابط آنها، را مورد بازبینی قرار داده و تعریف روشن‌تری ارائه کند. روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق عمدتاً توصیف و تحلیل مفاهیم و گزاره‌های مربوط است. بررسی‌ها نشان داد که تعریف رایج اصل و روش به قواعد رفتاری مربی تعریف تام و تمامی نیست. چنانکه تمیز بین آنها بر اساس کلیت و جزئیت شدنی نیست. بلکه بهتر است هر گونه اقدام مستقیم تربیتی را (که در تحقق هدف تربیت مؤثر است) «روش» بنامیم؛ فارغ از اینکه مفهوم آن کلی یا جزیی باشد. در مقابل، کیفیت، نحوه و چگونگی انجام اقدامات یاد شده را که در واقع شرط تحقق اهداف تربیتی است «اصل» می‌نامیم. بر این اساس تفاوت چشمگیری را در فهرست اصول و روشهای تعلیم و تربیت در اسلام شاهد خواهیم بود.
)