تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی» در آموزش و پرورش؛ راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر فوق‌ دکتری روان‌شناسی صنعتی و سازمانی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف این مقاله، تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی در آموزش و پرورش» به‌عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا انجام شده و برای دستیابی به هدف مقاله، کتاب مفاتیح الحیات (آیت‌الله جوادی آملی، 1391) و پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) به روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع موارد معروف انتخاب شدند. سپس کتاب از نظر کیفیت زندگی کاری اسلامی و پایگاه از نظر راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی، تحلیل شدند.
در این تحلیل، ابتدا مفاهیم مرتبط با کیفیت زندگی کاری اسلامی استخراج و سپس مفاهیم بر اساس محتوای مشترک و چهار رکن مدرسه (یعنی معلم، دانش‌آموز،‌ مدیر و کارمند) طبقه‌بندی و به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تدوین گردید. سپس راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی شناسایی و در مرحله آخر نیز اعتبار و پایایی الگو و راهکارها بررسی و تأیید شدند. به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی به‌عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده تدوین و براساس الگو و راهکارها نقشه تربیت اسلامی نسل آینده در آموزش و پرورش طراحی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Formulating the “Islamic Model for Quality of Working life” in Educational System: A Method for Islamic Education of Future Generation

نویسنده [English]

  • Mahdiya Sadat Khoshu’i
Post-doctoral Researcher in Industrial and Organizational Psychology/ Isfahan University
چکیده [English]

The present study aims at formulating the “Islamic model for Quality of working life in educational system” as a method for Islamic education of the future generation. The study was conducted through the method of content analysis. To achieve the goal of the research, Allama Jawadi’s Mafatih al-Hayat (1391 SH) and the website for preserving and publishing IRI Supreme Leader’s works were selected through purposive sampling method.       
The book was analyzed from the viewpoint of the quality of Islamic working life, and the website was analyzed from the viewpoint of methods for presenting Islamic life quality. In this analysis, first the concepts related to Islamic quality of working life were extracted and then the concepts were classified on the basis of shared content and the four pillars of the school (teacher, student, principal, and the personnel), and thus the Islamic model of quality of life was formulated. Then the methods for creating Islamic quality of life were identified and, finally, the reliability and validity of the model and the methods were investigated and confirmed. In this way, the Islamic model of quality of life and working life as a method for Islamic education of the future generation was formulated and the plan of Islamic education of the future generation in educational system was designed on the basis of the model and the methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic model for quality of working life
  • Islamic education of the future generation

مراجع

* قرآن کریم (1373)، ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی، قم: دارالقرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى).
* نهج‌البلاغه، محمد بن حسین بن موسی، الشریف‌الرضی (359−406ق)، تصحیح: صبحی صالح، قم: دار‌الهجره، (بی‌تا).
1. ‌ابن‌ابی‌الحدید المعتزلی، عبدالحمید بن محمد المدائنی (586−656ق) (1404ق)، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی.
2. ابن‌ابی‌جمهور، محمد بن علی الأحسائی (840 پس از 901ق)‌ (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، تحقیق آقا مجتبی محمدی عراقی، چاپ یکم، قم: انتشارات سید‌الشهداء.
3. ابن‌ادریس الحلی، محمد بن منصور (543−598ق) (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (و المستطرفات)، تحقیق مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
4. ابن‌الفتال النیشابوری، محمد بن‌الحسن (م508ق) (بی‌تا)، روضه‌الواعظین و بصیره‌المتعظین، تحقیق سیدمحمد‌مهدی خراسان، قم: شریف رضی.
5. ابن‌شعبه‌الحرانی، حسن بن علی (قرن 4 هجری) (1404ق / 1363ش)، تحف العقول عن آل‌الرسولb، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم، قم: مؤسسه انتشارات اسلامی.
6. ابن‌فهد الحلی، احمد بن محمد (757−841ق) (1407ق)، عده الداعی و نجاح الساعی، تصحیح احمد موحدی قمی، چاپ یکم، قم: دارالکتاب الاسلامی.
7. ابن‌هلال الثقفی، ابراهیم بن محمد (حدود 200−283ق) (1410ق)، الغارات او الاستنفار و الغارات، تحقیق: سیدعبدالزهراء حسینی خطیب، چاپ یکم، قم: دارالکتاب الاسلامی.
8. ارجمندی، حسن؛ محسن حسن‌پور؛ اسحاق ارجمند سیاهپوش و بهاره ارجمند سیاهپوش (1392)، «شکاف نسلی و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اندیمشک»، مطالعاتجامعه شناختیجوانان، س4، ش11، ص29−49.
9. افلاکی‌فرد، حسین؛ سید ابراهیم میرشاجعفری؛ زهره سعادتمند و نرگس کشتی‌آرای(1393)، «شکاف نسلی و انتزاع ابعاد تربیت بین نسلی در قلمرو برنامه درسی: یک مطالعه کیفی»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، س4، ش3، ص217−248.
10. الاندلسی، یوسف بن عبدالله بن محمد، ابن‌عبدالبر (368−463ق) (1412ق / 1992م)، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، چاپ یکم، بیروت:‌ دار‌الجیل.
11. البرقی، احمد بن محمد بن خالد (م274 یا 280ق) (1371ق)، المحاسن، چاپ دوم، قم:‌ دارالکتب الاسلامیه.
12. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت، 30/2/1393.
13. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در جمع فرماندهان نیروی زمینی ارتش، 3/2/1391.
14. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در خطبه‌های نماز جمعه تهران، 28/5/1384.
15. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در خطبه‌هاى نماز عید سعید فطر، 7/5/1393.
16. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دانشگاه افسرى و تربیت پاسداری امام حسینg، 31/2/1393.
17. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار ائمه‌ جمعه‌ سراسر کشور با رهبر انقلاب، 18/6/1392.
18. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به مناسبت هفتمین سالگرد تشکیل این شوراء، 20/9/1370.
19. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار جمعی از بسیجیان و فعالان طرح صالحین، 1/9/1391.
20. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار جوانان استان خراسان شمالی، 23/7/1391.
21. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان همدان، 17/4/1383.
22. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار دانشجویان، 6/5/1392.
23. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر تهران با رهبر انقلاب، 23/10/1392.
24. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در دیدار معلمان و فرهنگیان سراسر کشور، 17/2/1393.
25. بیانات مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) در محفل انس با قرآن، 19/4/1392.
26. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) http://farsi.khamenei.ir
27. التمیمی المغربی، نعمان بن محمد القاضی النعمان (259−363ق) (1385ش)، دعائم الاسلام، چاپ دوم، مصر: دارالمعارف.
28. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (510−550ق) (1366ش)، غررالحکم و درر الکلم، تحقیق مصطفی درایتی، چاپ یکم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
29. جوادی آملی، عبدالله (1391)، مفاتیح الحیات، قم: اسراء.
30. الحر العاملی، محمد بن الحسن (1033−1104ق) (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه،‌ تحقیق مؤسسه آل‌البیتb، چاپ یکم، قم: مؤسسه آل‌البیتb.
31. حریری، نجلا (1385)، اصول و روش‌های پژوهش کیفی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
32. الحمیری القمی، عبدالله بن جعفر (قرن 3 هجری) (بی‌تا)، قرب الاسناد، چاپ سنگی، تهران: کتابخانه نینوی‌.
33. الدیلمی، حسن بن علی بن محمد (م841ق) (1412ق)، ارشاد‌ القلوب الی الصواب، چاپ یکم، قم: شریف رضی.
34. الراوندی، سعید بن عبدالله، قطب‌الدین (م573ق) (1407ق)، الدعوات (سلوه الحزین)، تحقیق سیدمحمدباقر موحد ابطحی، چاپ یکم، قم: مؤسسه امام مهدیf.
35. الراوندی، سیدفضل الله بن علی الحسینی (م570ق) (بی‌تا)، النوادر، قم: مؤسسه دارالکتاب.
36. رنجبر، هادی؛ علی اکبر حق دوست؛ مهوش صلصالی؛ علیرضا خوشدل؛ محمدعلی سلیمانی و نسیم بهرامی (1391)، «نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی: راهنمایی برای شروع»، مجلهدانشگاهعلومپزشکیارتشجمهوریاسلامیایران، س10، ش3، ص238−250.
37. السیوطی، عبدالرحمان بن ابی‌بکر، جلال‌الدین (849−911ق) (1401ق / 1981م)، الجامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر،‌ چاپ یکم، بیروت: دارالفکر.
38. شرفی، محمود و زینت شرفی (1392)، «تحلیل و مقایسه نیازهای تربیت دینی دانش‌آموزان دوره متوسطه در ابعاد شناختی، عاطفی و عملکردی»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، س4، ش4، ص119−140.
39. شعیری، محمد بن محمد حیدر (م قرن 6 هجری) (1363ش)، جامع‌الاخبار، چاپ دوم، قم: شریف رضی.
40. الشهید‌الثانی، زین‌الدین بن علی ‌العاملی (911−965ق) (1409ق / 1368ش)، منیه ‌المرید فی ادب المفید و المستفید، تحقیق رضا مختاری، چاپ یکم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
41. الشیخ الصدوق، محمد بن علی بن بابویه القمی (305−381ق) (1378ق)، عیون اخبار الرضاg، تصحیح سیدمهدی حسینی لاجوردی، تهران: جهان.
42. (305−381ق) (1413ق)، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چاپ سوم، قم: مؤسسه انتشارات اسلامی.
43. (305−381ق) (1362ش)، الأمالی، ترجمه آیت‌الله کمره‌ای، چاپ چهارم، تهران: کتابخانه اسلامیه.
44. (305−381ق) (1403ق)، الخصال، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
45. الشیخ المفید، محمد بن محمد بن النعمان العکبری (336−413ق) (1413ق)، الاختصاص، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چاپ یکم، قم: کنگره شیخ مفید.
46. الطبرسی، علی بن الحسن بن الفضل (م قرن 6 هجری) (1385ق)، مشکاه الانوار فی غرر الأخبار، چاپ دوم، نجف: کتابخانه حیدریه.
47. الطوسی، محمد‌ بن ‌الحسن شیخ الطائفه (385−460ق) (1414ق)، الأمالی، چاپ یکم، قم: دار‌الثقافه.
48. عنابستانی، علی‌اکبر و سحر احمدزاده (1392)، «بررسی تفاوت‌های بین نسلی به لحاظ وضعیت دینداری در سکونت‌گاه‌های روستایی (مطالعه موردی: دهستان کارده شهرستان مشهد)»، مطالعاتتوسعهاجتماعیایران، س6، ش1، ص105−120.
49. العیاشی، محمد بن مسعود بن عیاش السلمی (م320ق) (1380ق)، تفسیر العیاشی، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، چاپ اول، تهران: چاپخانه علمیه.
50. قاسمی، سیدرامین؛ نادر رجبی گیلان؛ سهیلا رشادت و محمد احمدیان (1393)، «سنجش رابطه رضایت شغلی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در معلمان گیلان غرب در سال 1392»، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، س13، ش1، ص13−26.
51. الکلینی، محمد بن یعقوب الرازی (م329ق) (1365ش)، الکافی، چاپ چهارم،‌ تهران: دارالکتب الاسلامیه.
52. ورام بن ابی‌فراس، المالکی الاشتری (م605ق) (بی‌تا)، تنبیه الخواطر و نزهه النواظر (مجموعه ورام)، تحقیق علی اصغر حامد، قم: مکتبه الفقیه.
53. المجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1037−1110ق) (1404ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهارb، بیروت: مؤسسة الوفاء.
54. محدث نوری، میرزا حسین طبرسی (1254−1320ق) (1408ق / 1987م)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تحقیق مؤسسه آل‌البیتb، ‌چاپ یکم،‌ قم: مؤسسه آل‌البیتb‌.
55. محمدی مهر، غلامرضا (1387)، روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق)، تهران: گنجینه علوم انسانی−دانش نگار.
56. منسوب به امام جعفر بن محمد الصادق (83−148ق) (1400ق)، مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه، چاپ یکم، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
57. الموسوی، سیدفخار بن معد (م639ق) (1410ق)، ایمان ابی‌طالبg، چاپ یکم، قم: انتشارات سیدالشهداءg.
58. نصرت‌پناه، سیاوش؛ کاوه حسنی و امید یزدی (1391)، «بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و بهره‌وری نیروی انسانی»، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسینg، س4، ش1، ص187−206.
59. الهندی البرهان فوری، علی المتقی بن حسام‌الدین (م975ق) (1409ق / 1989م)، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، تحقیق و تصحیح صفوه سقا و بکری حیانی، بیروت: مؤسسة الرساله‌.
60. یوسفی، نریمان (1392)، «شکاف ارزشی بین نسلی در خانواده‌های تهرانی»، راهبرد اجتماعی و فرهنگی، س2، ش7، ص240−313.
61. Bonini Campos, J. A. D., & Do Prado C, D. d. (2012), “Cross-cultural adaptation of the Portuguese version of the Patient-Generated Subjective Global Assessment”,Nutrición Hospitalaria, Vol.27, PP.583-594.
62. Carley, K.M.(1993),“Coding Choices for Textual Analysis: A Comparison of Content Analysis and Map Analysis. In Marsden P. (Ed.)”, Sociological Methodology, Vol.23, PP.75-126.
63. Teddlie, C., & Tashakkori, A. (2009), Foundations of mixed methods research: integrating quantitative and qualitative techniques in the social and behavioral sciences, London: SAGE.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار