هنرهای سنتی، کارکرد تربیتی در حیطۀ دین و اخلاق داشته‌اند. این کارکرد ناشی از هماهنگی صورت با معنا بوده است. مناسبت صورت با معنا منجر به سیر از ظاهر به باطن شده و فرایند تعلیمی آن در این مرحله شکل می‌گیرد. یگانگی صورت و معنا در هنرهای سنتی دورۀ معاصر نادیده گرفته شده و به تبع، فرایند تعلیمی آن از دست رفته است. سؤال این است که جدایی صورت از معنا در هنرهای سنتی چگونه به وجود آمده و چه آسیب‌هایی را به دنبال داشته است؟ فرض آن است که نحوۀ آموزش و تأثیرپذیری هنرهای سنتی از نظام آموزشی و ملاک‌های ارزش‌گذاری تفکر غرب، این آسیب را به وجود آورده است. به جهت رسیدن به جواب، منابع به روش کتابخانه‌ای شناسایی و ویژگی‌های هنری دو بازۀ زمانی قدیم و معاصر مطابقت داده شده است.
با تحلیل محتوایی، یافته‌های پیش رو به دست آمده است: اختلال در وحدت صورت و معنا ناشی از 1. جدا افتادن هنرمندان هنرهای سنتی از علوم دیگر؛ 2. نادیده گرفتن مراحل منطقی آموزش؛ 3. اهمیت شیوۀ شخصی به دلیل اصالت یافتن فردیت و نوآوری است. با توجه به دستاوردها، نتیجه مهم قابل ذکر، از دست رفتن وجه تعلیمی به واسطۀ اختلال در سیر از ظاهر آثار به باطن آنهاست.
The Challenge in Educational Function of Traditional Arts in Facing with the Contemporary (Western) Educational System
نویسندگان [English]
Mina Sadri
Assistant Professor in Department of Drawing and Sculpturing/ Tehran University, Faculty of Arts
چکیده [English]
Traditional arts have had an educational function in the realm of religion and morality. This function was the result of a harmony between form and meaning. The harmony between form and meaning would result in a movement from the outward to inward, and its educative process is formed in this stage. The identity of form with meaning has been neglected in contemporary traditional arts, and accordingly, its educative process has been lost. The question is how the separation between from and meaning has come about and what the consequent defects were. It is presumed that the defect is resulted from the mode of education and the effect of educational system on traditional arts as well as the evaluating standards of the western thought. To get the answer, the related library sources were identified and the artistic features of the ancient and contemporary periods were compared and contrasted through a content analysis, the following findings were obtained: a disorder in unity of form and meaning is the result of (a) a separation between traditional artists and other sciences; (b) neglecting the logical stages of education; and (c) the importance of personal method is due to the principality of individuality and innovation. In view of the achievement, the most important result which is worth noting is the loss of educational aspect due to a disorder in the movement from outward to inward.
کلیدواژه ها [English]
form and meaning, innovation, individuality, personal method, education
مراجع
1. به نظام آموزشی آکادمیک) در نقاشی دوره قاجار»، فصلنامه هنرهای زیبا، ش26، ص93−100.
2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (شیخ الرئیس ابوعلی سینا) (1385)، شرح الهیات، محقق: یحیی یثربی، جلد 1، قم: بوستان کتاب.
3. اعوانی، غلام‌رضا (1365 و 1366)، «هنر تجلی جمال الهی در آئینه خیال»، مجله فرهنگ و هنر، ش13، ص76−101.
4. بورکهارت، تیتوس (1381)، «سهم هنرهای زیبا در تعلیم مسلمانان»، فصلنامه خیال، ترجمۀ سیدعلاءالدین طباطبایی، ش3، ص22−33.
5. بیدختی، محمدعلی (1389)، «نگاهی به هنرهای سنتی در اندیشه‌های سیدحسین نصر»، کتاب ماه هنر، ش144، ص128−134.
6. پازوکی، شهرام (1384)، حکمت و هنر زیبایی در اسلام، تهران:فرهنگستان هنر.
7. پاکباز، رویین (1378)، دایرة المعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
9. پاینده، ابوالقاسم (1385)، پیام رسولn (ترجمه‌ای دیگر از نهج الفصاحه)، قم: طلوع مهر.
10. جهانبگلو، رامین (1385)، «در جستجوی امر قدسی» (گفتگو با سیدحسین نصر)، ترجمۀ سیدمصطفی شهرآیین، تهران: نشر مرکز.
11. ذکرگو، امیرحسین (1384)، «علم جامعه‌شناسی در برابر حقیقت هنر»، مجله بیناب، ش8، ص32−40.
12. رحمتی، انشالله (1383)، «هنر و معنویت» (مجموعه مقالات در زمینۀ حکمت هنر)، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
13. ریخته‌گران، محمدرضا (1384)، هنر از دیدگاه هیدگر، تهران: فرهنگستان هنر.
14. رجبی، محمدعلی (بی‌تا)، آداب معنوی در هنر سنتی اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما حبیب‌الله آیت‌اللهی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
15. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1375)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
16. شیرازی (ملاصدرا)، صدرالدین محمد (1358)، الواردات القلبیه، تحقیق، تصحیح و ترجمه احمد شفیعی‌ها، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
17. شمس، بهاءالدین (1384)، «تقلید و جایگاه آن در موسیقی و سنت»، مقام موسیقیایی، ش43، ص49−50.
18. طبرسی، حسن بن فضل (1370)، مکارم الأخلاق، جلد اول، قم: شریف رضی.
19. کربن، هانری (چاپ اول 1363)، آئین جوانمردی (مشتمل بر هفت فتوت نامه)، ترجمه احسان نراقی، تهران: انستیتو فرانسوی پژوهش‌های علمی در ایران.
20. مددپور، محمد (1384)، حکمت انسی و زیبایی‌شناسی عرفانی هنر اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
21. نصر، سیدحسین (1384)، معرفت و امر قدسی، ترجمه فرزاد حاجی‌میرزایی، چاپ دوم، تهران: فرزان روز.
22. نقی‌زاده، محمد و بهناز امین‌زاده (1379)، «رابطۀ معنا و صورت در تبیین مبانی هنر»، فصلنامه معماری و شهرسازی، ش8، ص16−32.
23. نقی‌زاده، محمد (1382)، «معنویت‌گرایی در هنر و آموزش هنر»، مجله هنر دینی، ش17 و 18، ص93−114.
24. ندیمی، هادی (1378)، «نیم نظری به آموزش هنر در ایران»، فصلنامه جلوۀ هنر، ش14 و 15، ص4 و 13.
25. یوسفی‌فر، شهرام (1380)، «خرد جاویدان» (مجموعه مقالات همایش نقد تجدد از دیدگاه سنت‌گرایان معاصر)، تهران: دانشگاه تهران و مؤسسه تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی.
26. یثربی، چیستا (1382)، «آزاد اندیشی و خلاقیت در آموزش هنر»، بیناب، ش3 و 4، ص66−69.
ابتدای صفحه