بازشناسی الگوی «معلم الهام‏‏بخش» مبتنی بر احوالات سه معلم برجستۀ ایران معاصر محمدحسین نایینی، محمدحسین طباطبایی و مرتضی مطهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه لرستان

2 استادیار دانشگاه اصفهان

3 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

در پژوهش حاضر، برای دستیابی به الگوی شخصیتی و رفتاری «معلمان الهام‏بخش» در حوزه تربیت اسلامی، براساس چهار مؤلفۀ اولیه یعنی «وجهۀ علمی، شخصیت اخلاقی، نفوذ کلام و شاگردپروری»، جستجویی در احوالات شماری از مربیان حوزوی ایران در عصر معاصر صورت پذیرفت که درنهایت محمدحسین نایینی، محمدحسین طباطبایی و مرتضی مطهری، به جهت شواهدی که حکایت از وجود مؤلفه‌های فوق در ایشان داشت، مورد گزینش نهایی قرار گرفتند. در ادامه، منابع مکتوب درباره شخصیت این معلمان مطالعه شد و با بهره‏گیری از روش تحلیل مضمون، 68 خرده‌مضمون بازیابی شد. در گام بعدی، خرده‏مضمون‌ها در قالب دوازده مضمون سازمان‏دهنده و سه مضمون فراگیر «سلوک فردی، سلوک اجتماعی و سلوک تعلیمی» دسته‏بندی شد.
یافته‏‏های این پژوهش شامل خصوصیات و ویژگی‏‏های ارائه‌شده در قالب شبکه مضامین، الگویی از سلوک و منش «معلم الهام‏‏بخش» ارائه کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognizing the Pattern of "Inspiring Teacher" Based on the biography of Three Irainan Outstanding Teachers Mohammad Hossein Naiini, Mohammad Hossein Tabatabaei and Morteza Motahari

نویسندگان [English]

  • fatemeh ramezani 1
  • Mohammad Hossein Heidari 2
  • Reza Ali Nowrozi 3
1 دانشگاه لرستان
2 Associate Professor Department Of Education Faculty of Education and Psychology University of Isfahan
3 .
چکیده [English]

Inspiring teachers are those who, in addition to the normal activities for achieving educational goals, have found the ability to create valuable and lasting effects in their students, and thus remain as an unforgettable memorial in their students' lives. They fulfill their professional duties in the best way by fostering Virtuous and honest students. In this research, in order to achieve the personality and behavioral pattern of Inspiring teachers in the field of Islamic education, based on the four primary components of "scientific reputation, moral character, penetration of the word and bringing up apprentice", a search on the attitudes of a number of Iranian instructors in the contemporary era was completed and finally, Mohammad Hosein Nayini, Mohammad Hossein Tabatabaee and Morteza Motahhari were selected. Subsequently, the books and written works about the character of these three teachers were studied again and coded by the researchers, and using the method of thematic analysis, sixty nine sub-themes were recognized. In the next step, sub-themes were categorized into twelve organizing themes and three broad themes, namely individual conduct, interpersonal conduct, and educational conduct. The findings of this research, including the characteristics and features presented in the framework of the thematic networks, introduces a pattern of conduct and the style of "inspiring teacher".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tabatabai
  • Motahari
  • Naiini
  • Inspiring Teacher

مراجع

  1. آقانوری، علی (1387)، عارفان مسلمان و شریعت اسلام، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
  2. ابراهیم‌زاده، عیسی (1384)، فلسفه تربیت، تهران: دانشگاه پیام نور.
  3. اردشیری لاجیمی، حسن (1388)، سیره علمی و عملی علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، قم: دفتر عقل.
  4. اندرسون، لورین (1386)، افزایش کارایی معلم، ترجمۀ علی رئوف، تهران: آییژ.
  5. باقی نصرآبادی، علی و حمید نگارش (1379)، رمز موفقیت استاد مطهری، قم: خرم.
  6. بهشتی، احمد (1382)، اندیشه‌های سیاسی نایینی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  7. تاجدینی، علی (1374)، یادها و یادگارهای علامه طباطبایی، تهران: پیام نور.
  8. جمعی از نویسندگان (1361)، یادنامه مفسر کبیر علامه طباطبایی، قم: شفق.
  9. جمعی از نویسندگان (1382)، گلشن ابرار، ج2، قم: معروف.

10. جمعی از نویسندگان (1386)، علامه نایینی: فقیه نظریه‌پرداز، قم: بوستان کتاب.

11. جوادی آملی، عبدالله (1388)، شمس‌الوحی تبریزی، قم :اسراء.

12. حائری‌زاده، خیریه‌بیگم و محمدحسین، لیلی (1386)، ویژگی‌های معلم مؤثر، تهران: قطره.

13. حسن‌زاده آملی، حسن (1381)، هزار و یک کلمه، ج1، قم: بوستان کتاب.

14. حسینی طهرانی، محمدحسین (1426)، مهر تابان، مشهد: نور ملکوت قرآن.

15. خردمند، محمد (1380)، شهید مطهری مرزبان بیدار، تهران: امیرکبیر.

16. دفتر تبلیغات اسلامی (1381)، مرزبان وحی و خرد: یادنامه علامه سید محمدحسین طباطبایی، قم: بوستان کتاب.

17. دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغت‌نامه دهخدا، ج2، تهران: دانشگاه تهران.

18. رمضانی، طاهره و اسحاق درتاج رابری (1388)، «بررسی ویژگی‌های یک مدرس اثربخش و عوامل آموزشی مؤثر بر کارآمدی وی از دیدگاه مدرسین و دانشجویان دانشکده‌های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی کرمان: گام‌های توسعه در آموزش پزشکی»، ش2، ص139−148.

19. سبحانی‌نژاد، مهدی و رحیمه رسولی (1388)، «تبیین جایگاه و ضرورت شاگردپروری و مؤلفه‌های آن به منظور اثربخش‌سازی نظام آموزش و پژوهش دانشگاهی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه، ش44، ص80−112.

20. سیدناصری، حمیدرضا و امیررضا ستوده (1377)، پاره‌ای از خورشید (گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی استاد مطهری)، تهران: ذکر.

21. شمس، مرادعلی (1387)، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، قم: اسوه.

22. شهید مطهری از نگاه آیت‌الله مهدوی (1381)، پژوهشنامه حقوق اسلامی، ش6 و7 ، ص6−13.

23. شیخ‌زاده، محمد (1391)، «الگوی رهبری خدمتگزارمبتنی بر دیدگاه امام خمینیe»، اسلام و مدیریت، ش1، ص7−36.

24. طباطبایى، عبدالباقی (1370)، «زندگى‌نامه علامه طباطبایى»، مجله مطالعات مدیریت، ش1، ص15−15.

25. عابدی جعفری، حسن و همکاران (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین»، اندیشه مدیریت راهبردی، ش10، ص151−198.

26. عبداللهی، بیژن؛ عطیه دادجوی توکلی و غلامعلی یوسلیانی (1393)، «شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش»، نوآوری‌های آموزشی، ش49، ص25−48.

27. عقیقى بخشایشى، عبدالکریم (1376)، فقهاى نامدار شیعه، قم: نوید اسلام.

28. علی‌لو، نورالدین (1374)، دیدار با ابرار: ندای بیداری، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

29. لقمانی، احمد (1380)، علامه طباطبایی: میزان معرفت، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

30. مختاری، رضا (1371)، سیمای فرزانگان، قم: دفترتبلیغات اسلامی.

31. مرکز بررسی اسناد تاریخی (1382)، عالم جاودان: شهید مرتضی مطهری، تهران: وزارت اطلاعات.

32. مجله حوزه (1375الف)، «سیری در زندگانی علمی و سیاسی و اخلاقی نایینی»، ش76 و 77.

33. مجله حوزه (1375ب)، «نایینی از نگاه دانشوران»، ش76 و 77.

34. مجله حوزه (1375ج)، «نایینی در برابر استبداد»، ش76 و 77.

35. مصباح یزدی، محمدتقی (1391)، آفتاب مطهر، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.

36. ـــــــــــــ (1386)، تماشای فرزانگی و فروزندگی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.

37. نایینی، مهدی (1383)، «گذری بر شخصیت علمی اخلاقی و سیاسی میرزای نایینی»، آموزه، ش5، ص375−394.

38. واثقی‌راد، محمدحسین (1364)، مطهری: مطهر اندیشه‌ها، تهران: دفترتبلیغات اسلامی.

39. وثوقی، حسین و محمدرضا قمری (1383)، «ویژگی‌های معلمان اثربخش»، رشد آموزش زبان، ش72، ص44−51.

  1. Arikan, A. & Caner, M. (2013), In the Eyes of Turkish EFL Learners: What Makes an Effective Foreign Language Teacher? Porta Linguarum. 20. 287-297.
  2. Danielson, C. (1996), Enhancing professional practice: A framework for teaching. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
  3. L. Kyriakides, R. J. Campbell & E. Christofidou. (2002), Generating Criteria for Measuring Teacher Effectiveness Through a Self-Evaluation Approach: A Complementary Way of Measuring Teacher Effectiveness, School Effectiveness and School Improvement: An International Journal of Research, Policy and Practice. 13 (3). 291 - 325.
  4. Minghui Gao & Qinghua Liu (2013), “Personality Traits of Effective Teachers Represented in the Narratives of American and Chinese Preservice Teachers: A Cross Cultural Comparison International”, Journal of Humanities and Social Science, 3 (2). 84-95.  
  5. Peart, Norman A. & Campbell, Frances A. (1999), “At-Risk Students' Perceptions of Teacher Effectiveness”, Journal for a Just and Caring Education, v5 n3 p269-284.

  http://www.farsnews.com/13960420001342: بازیابی در مرداد 1396

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار