اجرای برنامه درسی مبتنی بر تفاوت‌های فردی درس «دین و زندگی» در نظام آموزش و پرورش ایران؛ چالش‌ها و راهکارها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران

2 گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

3 گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،ایران.

4 دپارتمان علوم تربیتی و کار اجتماعی سیدنی، دانشکده هنر و علوم اجتماعی، دانشگاه سیدنی، سیدنی، استرالیا.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و موانع اجرای برنامه‌ی درسی مبتنی بر تفاوت‌های فردی درس «دین و زندگی» در نظام آموزش و پرورش ایران انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش پدیدارشناسی و نمونه گیری هدفمند ملاک محور، دیدگاه بیست و سه نفر از متخصصان و دست اندرکاران حوزه‌ی تربیت دینی با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه بیان‌گر آن است که اجرای این رویکرد با چالش‎هایی قبل و حین اجرا مواجه استاست. چالش-های قبل از اجرا عبارتند از ضعف در سیستم آموزشی و برنامه‎های درسی دانشگاه فرهنگیان، ضعف سیستم تربیت معلم در جذب و تربیت معلمان برخوردار از شایستگی حرفه‎ای، «کنکور» عاملی برای یکسان سازی، انعطاف ناپذیری اهداف و عدم استقلال معلم در انطباق دادن اهداف با تفاوت‎های فردی دانش‎آموزان، حاکمیت رویکرد موضوع محوری در طراحی برنامه درسی، تمرکز محوری در تهیه محتوا و عدم توجه به مؤلفه‎های بوم شناختی، عدم تناسب محتوا با نیازهای گوناگون دانش-آموزان، و چالش‎های حین اجرا نیز عبارتند از محدودیت در استفاده از مواد یادگیری متنوع آموزشی، ضعف دانشی و عملی معلمان در شیوه‎های تدریس، عدم «جذابیت و برانگیزانندگی» محیط یادگیری، عدم اختصاص زمان کافی به معلمان، تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس درس، عدم امکان استفاده کافی از فرصت‎های یادگیری برون مدرسه‎ای، ضعف ارتباط میان خانواده و مدرسه، محدودیت امکانات و تجهیزات آموزشی فن آورانه و روزآمد و حاکمیت شیوه ارزشیابی شناخت محور. همچنین جهت مقابله با این چالش‎ها راهکارهای مقتضی ارائه شده است.
 


 





 

 





پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش‌ها و موانع اجرای برنامه‌ی درسی مبتنی بر تفاوت‌های فردی درس «دین و زندگی» در نظام آموزش و پرورش ایران انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش پدیدارشناسی و نمونه گیری هدفمند ملاک محور، دیدگاه بیست و سه نفر از متخصصان و دست اندرکاران حوزه‌ی تربیت دینی با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه بیان‌گر آن است که اجرای این رویکرد با چالش‎هایی قبل و حین اجرا مواجه استاست. چالش-های قبل از اجرا عبارتند از ضعف در سیستم آموزشی و برنامه‎های درسی دانشگاه فرهنگیان،
ضعف سیستم تربیت معلم در جذب و تربیت معلمان برخوردار از شایستگی حرفه‎ای، «کنکور» عاملی برای یکسان سازی، انعطاف ناپذیری اهداف و عدم استقلال معلم در انطباق دادن اهداف با تفاوت‎های فردی دانش‎آموزان، حاکمیت رویکرد موضوع محوری در طراحی برنامه درسی، تمرکز محوری در تهیه محتوا و عدم توجه به مؤلفه‎های بوم شناختی، عدم تناسب محتوا با نیازهای گوناگون دانش-آموزان، و چالش‎های حین اجرا نیز عبارتند از محدودیت در استفاده از مواد یادگیری متنوع آموزشی، ضعف دانشی و عملی معلمان در شیوه‎های تدریس، عدم «جذابیت و برانگیزانندگی» محیط یادگیری، عدم اختصاص زمان کافی به معلمان، تعداد زیاد دانش آموزان در کلاس درس، عدم امکان استفاده کافی از فرصت‎های یادگیری برون مدرسه‎ای، ضعف ارتباط میان خانواده و مدرسه، محدودیت امکانات و تجهیزات آموزشی فن آورانه و روزآمد و حاکمیت شیوه ارزشیابی شناخت محور. همچنین جهت مقابله با این چالش‎ها راهکارهای مقتضی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Implementing the curriculum based on individual differences in the course of "Religion and Life" in the Iranian education system; Challenges and solutions

نویسندگان [English]

  • Zahra Eslamian 1
  • Mahmood Saeedy Rezvani 2
  • morteza Karami 3
  • David Evans 4
1 Department of education, faculty of Education and psychology, ferdowsi university of mashhad, Iran
2 Department of education, faculty of education and psychology,Ferdowsi university of Mashhad. Iran.
3 Department of education, Faculty of Education and Psychology. Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
4 Sydney School of Education and Social Work, ,Faculty of Arts and Social Sciences , The University of Sydney,Sydney,Australia.
چکیده [English]

Individual differences are very important in education.The present study aimed to identify the challenges and barriers to the implementation of the curriculum based on individual differences in the area of Religion and Life in the education system .Using the phenomenological method and purposeful criterion-based sampling,the views of twenty-three experts in the field of religious education have been examined using semi-structured interview tools. The results indicate that the implementation of this approach faces challenges before and during the implementation of the religion and life curriculum.Challenges before implementation are weaknesses in the educational system and curricula of Farhangian University, weakness of the teacher training system in hiring and training professionally qualified teachers,entrance exam for university a factor for standardization, inflexibility of goals and lack of teacher independence adaptation of goals to individual differences of learners,The dominance of a disciplinary approach in curriculum design,central focus and uniformity in content preparation and lack of attention to ecological components,incompatibility of content with different needs of students, and challenges during implementation are also limitations in the use of resources and various educational learning materials, poor knowledge and practice of teachers in teaching methods of religion and life curriculum,Lack of attractiveness and motivation of the environment for learning,Lack of sufficient time for teachers,large number of students in a classroom,Lack of adequate use of learning opportunities outside the school, poor communication between families and school,limited technological and up-to-date educational facilities,Dominance of cognitive-centered evaluation method and lack of teachers' freedom in evaluation.Appropriate solutions are provided to solve the challenges

کلیدواژه‌ها [English]

  • curriculum . religion and life . Individual Differences . Curriculum Differentiation

مراجع

1. قرآن، ترجمه محمد رضا صفوی، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ترجمه بر اساس المیزان.
2. بت شکن، رضوان؛ زهره سعادتمند (۱۳۹۴)، آسیب شناسی برنامه درسی دینی پیش دبستانی از دیدگاه متخصصان و مربیان دینی کنفرانس بین المللی مهندسی و علوم کاربردی، امارات، دبی.
3. راهنمای برنامه درسی قرآن و تعلیمات دینی دوره متوسطه و پیش‎دانشگاهی (۱۳۸۸)، وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی،گروه‎های تعلیم و تربیت دینی و قرآن.
4. رحمان پور، محمد، و سید ابراهیم میرشاه جعفری (۱۳۹۵)، «آسیب‌های تربیت دینی و ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران با رویکرد برنامه ریزی درسی»، پژوهشدرمسائلتعلیموتربیتاسلامی، ۳۲، ص31−52.
5. سعیدی رضوانی، محمود و حسین باغگلی (۱۳۸۹)، نقدی بر روش‌های تربیت دینی (با تاکید بر برنامه درسی پنهان)، مشهد، به نشر.
6. سعیدی رضوانی، محمود و دیگران (۱۳۹۵)، «بررسی دیدگاه دانش آموزان پایه سوم دوره متوسطه پیرامون تحقق اهداف قلمرو «عمل و رفتار»، برنامه درسی دین و زندگی»، فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، ۱، (۲)۲، ص99−127.
7. شمشیری، بابک و مرضیه نوذری (۱۳۹۰)، «آسیب‌های تربیت دینی کودکان مقطع پیش دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روانشناسی، علوم دینی و ادبیات کودکان و مربیان پیش دبستانی»، دوفصلنامهتربیتاسلامی، ۱۲، ص51−73.
8. فتحی واجارگاه، کوروش (1392)، برنامه درسی به سوی هویت های جدید؛ شرحی بر نظریات معاصر برنامه درسی، جلد اول، تهران: آییژ.
9. کشاورز، سوسن (۱۳۸۷)، «شاخص‌ها و آسیب‌های تربیت دینی»، دوفصلنامهتربیتاسلامی، ۶، ص93−122.
10. مهرمحمدی، محمود (1378)، «ارزیابی شیوه‎های رویارویی برنامه درسی و آموزش با تفاوت‎های فردی دانش‎آموزان»، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 57، ص11−27.
11. Askari F, Mirzaiinajmabadi K, Saeedy Rezvani M, Asgharinekah SM. (2020), Sexual health education issues (challenges) for adolescent boys in Iran: A qualitative study. Journal of Education and Health Promotion. Vol, 9: 33.
12. Bafile, C. (2009), Different strokes for little folks: Carol Ann Tomlinson on differentiated instruction. Education World. Online. Retrieved from http://www.educationworld. com/a_issues/chat/chat107.shtml.
13. Coubergs, C.,  Struyven, K., Vanthournout, G.,  Engels, N. (2017), Measuring teachers’ perceptions about differentiated instruction: The DI-Quest instrument and model. Studies in Educational Evaluation 53:41-54. DOI: 10.1016/j.stueduc.2017.02.004.
14. Dijkstra, E. M., Walraven, A., Mooij, T. & Kirschner, P. A. (2016), ‘Improving kindergarten teachers’ differentiation practices to better anticipate student differences.’ Educational Studies, 42 (4), pp. 357–77. https://doi.org/10.1080/03055698.2016.1195719.
15. Guild, P. B. (2001), Diversity, Learning Style and Culture. New Horizons for Learning. [Online] http://www.newhorizons.org/strategies/styles.guild.htm [15 May 2005].
16. Levy, Holli. M .(2008), Meeting the Needs of All Students through Differentiated Instruction: Helping Every Child Reach and Exceed Standards,Differentiated Instruction, Vol. 81, No. 4. Pp: 161-164. https://doi.org/10.3200/TCHS.81.4.161-164.
17. Meyer, A., Rose, D, & H, Gordon. (2014), Universal Design for Learning: Theory and Practice, CAST Professional Publishing. ISBN: 978-0989867405.
18. Lavania, m., Bt Mohamad Nor, f. (2020), Barriers in differentiated instruction: a systematic review of the literature. Journal of Critical Reviews, Vol 7, Issue 6. pp: 293-297. DOI: http://dx.doi.org/10.31838/jcr.07.06.51.
19. Reis, S. M., Mccoach, D. B., Little, C, A., Muller, L, M. (2011), The Effects of Differentiated Instruction and Enrichment Pedagogy on Reading Achievement in Five Elementary Schools. American Educational Research Journal 48(2):462-501. DOI: 10.3102/0002831210382891.
20. Siam, K., Al-Natour, M. (2016), Teacher’s Differentiated Instruction Practices and Implementation Challenges for Learning Disabilities in Jordan. International Education Studies 9(12):167. DOI: 10.5539/ies.v9n12p167.
21. Shareefa, M., Mat Zin, R, A., Midawati Abdullah, N, Z., Jawawi, R. (2019), Differentiated Instruction: Definition and Challenging Factors Perceived by Teachers. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, vol 388. 3rd International Conference on Special Education. Pp: 322-327.
22. Sierk, J. (2014), Currere and the beauty of soulful classroom moments. The Nebraska Educator: a Student- led Journal. 16, pp:135-145. http://digitalcommons.unl.edu/nebeducator/16.
23. Tomlinson, C. A., & Kalbfleisch, M. L. (1998), Teach me, teach my brain: A call for differentiated classrooms. Educational Leadership, 56(3), 52-55.
24. Tomlinson, Carol A. (2014), The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. Second edition, USA, Alexandria.
25. Tomlinson, C. A., Brighton, C., Hertberg, H., Callahan, C. M., Moon, T. R., Brimijoin, K., Conover, L. A. & Reynolds, T. (2003), ‘Differentiating instruction in response to student readiness, interest, and learning profile in academically diverse classrooms: a review of literature.’ Journal for the Education of the Gifted, 27 (23), pp. 119–45. https://doi.org/10.1177/016235320302700203.
26. Valiandes, S .(2015), Evaluating the Impact of Differentiated Instruction on literacy and reading in Mixed Ability Classrooms: Quality and Equity Dimensions of Education Effectiveness. Studies In Educational Evaluation:17-26. DOI: 10.1016/j.stueduc.2015.02.005.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار