رویکرد تربیت دینی برپایۀ مدیریت تمایلات؛ تربیت دینی در اندیشۀ حجت الإسلام والمسلمین پناهیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، سایر، رئیس میز تخصصی عفاف دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

2 دانشیار، علوم تربیتی، پژوهشکده علوم رفتاری، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

تعلیم و تربیت مبتنی بر مدیریت تمایلات یکی از رویکردهای جدید در تربیت دینی است که راهکار اصلی آن جهاد با نفس و هدف اساسی آن افزایش توانایی متربیان در مدیریت گرایش‎هاست. مقالۀ پیش‎رو در صدد است این رویکرد به تربیت دینی را در اندیشه‎های پناهیان بررسی کند. تبیین این رویکرد با آسیب‎شناسی وضعیت موجود تعلیم و تربیت کشور و با نقطۀ کانونی تربیت دینی آغاز می‎گردد و به بازنگری در مفهوم‎شناسی تربیت دینی منجر می‎شود و با استفاده از روش تحلیل کیفی، چارچوب کلی این رویکرد شامل ویژگی‎های تربیت دینی بر پایۀ مدیریت تمایلات، مبانی، اهداف، محتوا، روش‎های ارائه، فضای آموزشی و مراحل تربیت دینی معرفی می‎شود. در این رویکرد هدف تربیت دینی ارائۀ برنامه‎ای برای مدیریت تمایلات و توان مندسازی متربی در راستای مخالفت با دوست داشتنی‎هاست. آگاه‎ ساختن متربی از انواع تمایلات و ارائۀ تمرین‎هایی برای افزایش قدرت مخالفت با هوای نفس از ویژگی‎های محتوا، روش‎ها و فضای تربیتی در این رویکرد است. در مراحل تربیت دینی، در دورۀ اول تمرکز بر شناخت تمایلات است و در دورۀ‎ دوم تمرکز بر توجه دادن به تمایلات عمیق‎تر و پنهان‎تر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The approach of religious education based on the management of trends; Religious education in the thought of Hojjat−al−Islam wa −al− Muslimin panahyan

نویسندگان [English]

  • Seyed Yaser Hosseini 1
  • Mohamad Davoodi 2
  • Mahmood Nowzari 2
1 Head of Efaf Expertise Desk
2 Editor of the Quarterly
چکیده [English]

Education and training based on the management of inclinations is one of the new approaches in religious education, the main solution of which is jihad with the soul and its main goal is to increase the ability of educators to manage inclinations. The following article aims to examine this approach to religious education in the ideas of Hujjat al−Islam and Muslimeen Panahian. The explanation of this approach begins with the pathology of the current state of education in the country and the focal point of religious education and leads to a revision of the concept of religious education. In this article, using the qualitative analysis method, the general framework of this approach is introduced, including the characteristics of religious education based on the management of desires, foundations, goals, content, presentation methods, educational environment, and stages of religious education.In this approach, the goal of religious education is to provide a program for managing tendencies and empowering the teacher to oppose the lovable. Informing the teacher about all kinds of tendencies and providing exercises to increase the strength of opposition to the air of the breath is one of the characteristics of the content, methods and educational atmosphere of this approach. In the stages of religious education, in the first period, the focus is on recognizing desires, and the second period is followed based on paying attention to deeper and hidden desires.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The trends management approach
  • Religious education
  • Panahyan
  • foundations
  • principles
  • goals & methods

مراجع

  1. ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمودرضا، «تحلیل محتوای کیفی»، پژوهش، سال سوم، شماره دوم، 1390.
  2. باقری، خسرو، درآمدی بر فلسفۀ تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران جلد اول، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی، 1389.
  3. بهشتی،‎ سعید و نیکویی، روشنک (1389). «کاوش‎هایی در باب فلسفة تربیت دینی از دیدگاه اسلام»،‎ روان‎شناسی تربیتی،‎ سال ششم، ش18.
  4. پناهیان، علیرضا (1396). «اهداف تربیتی دوران کودکی با نگاهی به نقش خانواده و مهدکودک»، رصد، ش 34.
  5. پناهیان، علیرضا، (2/1392)، تربیت فرزند برای حرکت به سمت خدا، برگرفته از پیوند:

http://panahian.ir/post/176

  1. پناهیان، علیرضا، (2/1393)، اهمیت مبارزه با نفس والدین در تربیت فرزندان، برگرفته از پیوند:

http://panahian.ir/post/1206

  1. پناهیان، علیرضا، (3/1397)، معرفی نظام تعلیم و تربیت با محوریت مدیریت تمایلات، برگرفته از پیوند: http://panahian.ir/post/4745
  2. پناهیان، علیرضا، (4/1392)، تنها مسیر(راهبرد اصلی در نظام تربیت دینی)، برگرفته از پیوند:

http://panahian.ir/post/769

  1. پناهیان، علیرضا، أ، سخنرانی، «آیین بازگشایی دبستان پسرانه سراج»، 1395. برگرفته از پیوند:

http://panahian.ir/post/3307

  1. پناهیان، علیرضا، ب، سخنرانی، «راز عبور از رنج های زندگی ‎و رسیدن ‎به ‎لذات بندگی»، 1395. برگرفته از: http://panahian.ir/post/3322
  2. پناهیان، علیرضا، سخنرانی، «تأملی در معنا و مفهوم تربیت دینی»، جلسه اول، برنامه تلویزیونی سمت خدا، 1388.
  3. پناهیان، علیرضا، سخنرانی، «تأملی در معنا و مفهوم تربیت دینی»، جلسه دوازدهم، برنامه تلویزیونی سمت خدا، 1388.
  4. جمعی از نویسندگان (1388). تربیت دینی در جامعة اسلامی معاصر؛ مقالات برگزیده. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  5. جوادى آملى، عبداللّه، شریعت در آینه معرفت، تهران: مرکز نشر فرهنگى رجاء، 1373.
  6. خالق‎خواه، علی؛ مسعودی، جهانگیر (1389). «رویکرد تربیت دینی با توجه به دو مولفه عقل محوری و ایمان‎محوری»، مطالعات تربیتی و روانشناسی، دورۀ یازدهم، ش 2.
  7. داوودی، محمد، سیرۀ تربیتی پیامبر و اهل بیت : تربیت دینی، ج دوم، زیر نظر علی‎رضا اعرافی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1386.
  8. سبحانی‎نژاد، مهدی، احمدآبادی آرانی، نجمه، محمدی، آزاد و اشرفی، فاطمه (1393). « تبیین ماهیت، ابعاد و مؤلفه های علم تربیت دینی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال هجدهم، ش 1.
  9. عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر، 1363.
  10. قاسم‎پور راوندی، محسن (1390). «جایگاه عقل در تربیت دینی از دیدگاه علامه طباطبایی»، پژوهش دینی، ش 22.
  11. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقائد (دورۀ کامل سه جلدی)، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1383.
  12. معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر، 1371.
  13. ملکی، حسن، برنامه‎ریزی درسی (راهنمای عمل)، مشهد: پیام اندیشه، 1382.
  14. موحدی محصل طوسی، مرضیه؛ مهر محمدی، محمود؛ صادق زاده، علی رضا؛ نقی زاده، حسن (1392). «نقد طبقه‎بندی‎های موجود از رویکردهای تربیت دینی و ارائة یک طبقه‎ندی مفهومی جدید»، پژوهش نامة مبانی تعلیم و تربیت، سال سوم، ش 1.
  15. مهرمحمدی، محمود، برنامۀ درسی: نظرگاه‎ها، رویکردها، چشم‎اندازها، مشهد: به نشر، 1383.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار