اهداف و مراحل تربیت عرفانی از دیدگاه آیت‌اﷲ سعادت‌پرور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته فلسفه و فقه حوزه علمیه قم

چکیده

تربیت دینی و اخلاقی از رهیافت‌هایی هستند که در فلسفه تعلیم و تربیت معاصر کم و بیش دارای جایگاهی مشخص هستند اما تربیت عرفانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
این نوشتار، کشف اهداف و مراحل تربیت عرفانی براساس نظریات تربیتی عارف واصل، مرحوم آیت‌الله سعادت‌پرور در تألیفات عرفانی ایشان را عهده‌دار شده و در این راستا از شیوۀ توصیفی−تحلیلی، بهره می‌برد و بیست و چهار جلد کتاب عرفانی و تربیتی ایشان را مورد مطالعه قرار داده است. مرحوم استاد سعادت‌پرور، در این آثار عرفانی با روش‌های اجتهادی در متن قرآن و حدیث، اهداف و مراحل تربیت عرفانی را براساس قرآن و حدیث و نه اقوال عارفان بنا نهاده است.
در نظام تربیت عرفانی که بر سیر و سلوک و طى منازل یعنی حرکت درونی انسان مبتنی است، اهداف با مراحل تربیتی انطباق دارند. بنابراین، اهداف تربیت از منظر استاد سعادت‌پرور در دو بخش تبیین شده‌اند: اول، هدف غایی به‌عنوان مرحلۀ نهایی سلوک که عبارت است از عبودیت کامله و با تعابیری چون تجلی ذاتی، فنای فی الله و بقای بالله و مقام محمدی، مقام جمع، مقام احدیت و... از آن یاد می‌شود و نتایج این تحقیق نشان داده است که تفاوت این مفاهیم تنها به اعتبار است؛ دوم، اهداف واسطه‌ای به‌عنوان مراحل پیش از مرحلۀ نهایی که از ترک گناه شروع شده و به تجلی توحید اسما و صفات ختم می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Aims and stages for mystical education from the perspective of ayatollah Saadat Parvar

نویسنده [English]

  • Mostafa Hamadni
چکیده [English]

Religious and moral education are, more oe less, well-known issues in the philosophy of education while mystical education has been less attended. This paper is an attempt to discover the aims and stages of mystical education from the perspective of great ayatollah Saadat parvar. The methodology used in this study is descriptive-analytic. He proposed the aims and staegs of such education based on Quran and Tradition, achived through divine law, rather than the statements of mystics. In his view, in the  mystical system based on internal and seluiced motion, aims are compatible with educational stages. Therefore, aims of education are presented in two parts; firstly, the ultimate aim as the last stage of seluiced consists of complete obedience expressed through innate manifestation, destruction in God, living on God, mohammadi position, plural position, unity position and the like; the results of this study reveal that the diffrence of these concepts is just conventional. Secondly, mediatory aims as pre-final stage which starts from sin quitting and ends in manifestation of monotheistic names and attributes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saadat Parvar
  • mysticism
  • mystic education
  • aims
  • stages