رهیافت‌های روان‌شناختی انواع توجه در آموزش دینی و معنوی کودکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کودکان استثنایی دانشگاه اصفهان و مدرس دانشگاه فرهنگیان−پردیس علامه امینی

2 دانشیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

3 استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

چکیده

آموزش مفاهیم معنوی، به ویژگی‌های متربی از جمله ویژگی‌های روان‌شناختی نیاز دارد و توجه یا دقت یکی از توانایی‌های مهم شناختی است که بدون آن یادگیری و تربیت معنوی روی نخواهد داد. در این راستا، هدف این مقاله بررسی نقش و جایگاه روند تحول انواع توجه کودکان در میزان آموزش‌پذیری جنبه‌های معنوی بود.
در این پژوهشِ توصیفی−استنادی، از منابع مختلف، برای رهیافت تربیت معنوی براساس انواع توجه استفاده شد.
این بررسی نشان داد براساس الگوی تحولی توجه بینایی، شنوایی، انتقالی، پایدار، انعطاف‌پذیر، معطوف‌شده، انتخابی و تقسیم‌شده در تربیت معنوی کودکان نمی‌توان از یک شیوۀ یکسان آموزش استفاده کرد. همچنین، در این راستا جنسیت و سن کودکان نقشی مهم دارند و نکات مهمی برای مربیان معنوی دربردارند. تربیت معنوی ابعاد و پیچیدگی‌های مختلفی دارد که تحقق آن بدون ملاحظه تحول انواع توجه در گروه‌های مختلف سنی کودکان امکان‌پذیر نیست و به پژوهش‌های بیشتر در این‌باره نیاز است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Psychological Approaches to Various Types of Attention in Children’s Religious and Spiritual Education

نویسندگان [English]

  • alireza hafeze 1
  • Ahmad Yar-Muhammadiyan 2
  • Amir Qomrani 3
1 Ph.D. Student in Education of Exceptional Children and Educator in Farhaniyan University
2 Associate Professor in College of Psychology and Education/ Isfahan University
3 Assistant Professor in College of Psychology and Education/ Isfahan University
چکیده [English]

Teaching spiritual concepts requires some characteristics in the trainee, including psychological features. Attention is one of the important cognitive abilities without which no spiritual education and learning would happen. Accordingly, the present article seeks to investigate the role and status of the process of ‘attention’ in children in the extent to which they accept spiritual education.
In this descriptive-documentary study, we have used the approach of spiritual education based on various types of education. The study showed that according to evolutionary model, attention is classified as follows: visual, auditory, transitional, stable, flexible, focused, selective and divided, and one cannot use just one method in spiritual education of children. Besides, children’s sex and age have special role in this regard, and include important points for spiritual educators. Spiritual education has various aspects whose realization is not possible without considering the evolution of various types of attention, and it requires more study and research.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • attention
  • children
  • preschool
  • elementary school
  • spiritual education
ابراهیمی، نادر (1367)، مقدمه‌ای بر مصورسازی کتاب کودکان، تهران: آگاه.
حافظی، علیرضا؛ احمد یارمحمدیان و امیر قمرانی (1396)، ساخت و هنجاریابی آزمون انواع توجه برای کودکان 5 تا 12 ساله، تدوین برنامه آموزشی توجه براساس این آزمون و بررسی تأثیر آن بر عملکرد توجهی، یادگیری، خود ناتوان‌سازی تحصیلی و اشتیاق به مدرسه دانش‌آموزان دبستانی دارای اختلالات یادگیری، پایان‌نامه دکتری، اصفهان: دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.
حسن‌پور، محسن (1388)، تصویرسازی، تهران: فاطمی.
شرفی، محمود و زینت شرفی (1392)، «تحلیل و مقایسه نیازهای تربیت دینی دانش‌آموزان دوره متوسطه در ابعاد شناختی، عاطفی و عملکردی»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، س4، ش4، ص119−140.
شریعتمداری، علی (1366)، مقدمه روان‌شناسی، اصفهان: مشعل.
شمشیری، بابک و مرضیه نوذری (1390)، «آسیب‌های تربیت دینی کودکان مقطع پیش‌دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روان‌شناسی، علوم دینی، ادبیات کودک و مربیان پیش‌دبستانی»، تربیت اسلامی، س6، ش12، ص51−73.
فرامرزی، سالار؛ رضا همایی و محمد سلطان حسینی (1388)، «بررسی رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی دانشجویان»، مطالعات اسلام و روان‌شناسی، س3، ش5، ص7−23.
نیکوسخن، سوادبه (1392)، «بررسی تأثیر تصویرسازی کتاب کودک»، کتاب مهر، ش9، ص60−83.
وست، ویلیام (2004)، روان‌درمانی و معنویت، مترجمان شهیدی، شهریار و شیرافکن، سلطانعلی (1389)، تهران: رشد.
هادی‌تبار، حمیده؛ شکوه نوابی‌نژاد و قدسی احقر (1391)، «بررسی تأثیر آموزش مفاهیم معنایابی بر هوش معنوی همسران جانباز شاغل به تحصیل در مدارس بزرگسالان شهر تهران در سال تحصیلی 1389−90»، طب جانباز، س4، ش15، ص1−11.
یارمحمدیان، محمدحسین؛ احمدعلی فروغی ابری؛ ابراهیم میرشاه جعفری و احمدرضا اوجی‌نژاد، (1391)، «بررسی تطبیقی رویکردهای تربیت معنوی با توجه به مؤلفه‌های برنامه درسی در چند کشور جهان»، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، س3، ش1، ص83−102.
Azizi, F., (2013), “Development of spirituality and Religion in childhood”, Journal of medical History, 6 (21): 7-14.
Cohen, R., A., (2014), The Neuropsychology of Attention, Second Edition Springer Science & Business Media New York.
Cohen, M. Ben-Zur, H. Rosenfeld, M., (2008), “Sense of Coherence, Coping Strategies, and Test Anxiety as Predictors of Test Performance among College Students”, International Journal of Stress Management, Vol. 15, Issue. 3, pp. 289-303.
Coles, R., (1990), The Spirtual Life of children, London: Harper Collins.
Commodari, E., & Guarnera, M., (2005), “Attention and reading skills”, Perceptual and Motor Skills, 100, pp.3753–3786.
Deffenbacher, J.L., (1980), “Worry and Emotionality in Test Anxiety”, Journal of Educational Psychology, 49,111-124.
Keetch, K.M., & Lee, T., (2007), “The effects of self-regulated and experimental – imposed practice schedules on motor learning for tasks of varying difficulty”, Research Quarterly for Exercise and Sport, 18, 5, PP:476-486.
Lipman, M., (1980), Philosophy in the Classroom, Philadelphia: Temple University, London: Bloomsbury.
McCloskey, G., Perkins, L., & Divner, B., (2009), Assessment and intervention for executive function difficulties, New York: Rutledge Press .
Schermer,C. R., (2005), “Language Learning Disorder”, Journal Pediatric,8:2.Sci.22(4):656-9.
Seidman, L. J., (2006), “Neuropsychological functioning in people with ADHD across the lifespan”, Clinical Psychology Review, 26, 466–485.
Wolman ,R.N., (2001), Thinking With Your soul: Spiritual Intelligence and why it matters, New York: Harmony Book.
Wu, W., & Magill, RA, (2004). “To dictate or not:The exploration of a self-regulated practice schedule”, Journal of sport & Exercise psychology, 26, S202.
Wulf, G., Hoger, M., Shea, CH., (1999), “Benefits of blocked over serial “feedback on complex motor skill learning”, Journal of motor behavior, 31, 1, PP: 95-103.
Zohar, Danah and Ian Marshall, (2000), “SQ: Spiritual Intelligence, the Ultimate Intelligence”, Psychology, Vol. 32, No. 30, pp. 276-290.