• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
arrow مقالات آماده انتشار
arrow شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 16 (1400)
شماره شماره 35
دوره دوره 15 (1399)
دوره دوره 14 (1398)
دوره دوره 13 (1397)
دوره دوره 12 (1396)
دوره دوره 11 (1395)
دوره دوره 10 (1394)
دوره دوره 9 (1393)
دوره دوره 8 (1392)
دوره دوره 7 (1391)
دوره دوره 6 (1390)
دوره دوره 5 (1389)
دوره دوره 4 (1388)
دوره دوره 3 (1387-1386)
دوره دوره 2 (1386-1385)
دوره دوره 1 (1385-1384)
نادری, عاطفه, حیدری, محمدحسین, میرباقری فرد, سید علی اصغر. (1400). بازشناسی مؤلفه‎های شاگردپروری در عرفان اسلامی با تأکید بر منش معلمی جنید بغدادی، بایزید بسطامی و نجم‎الدین کبری. فصلنامه علمی تربیت اسلامی, 16(35), 7-33. doi: 10.30471/edu.2020.6482.2241
عاطفه نادری; محمدحسین حیدری; سید علی اصغر میرباقری فرد. "بازشناسی مؤلفه‎های شاگردپروری در عرفان اسلامی با تأکید بر منش معلمی جنید بغدادی، بایزید بسطامی و نجم‎الدین کبری". فصلنامه علمی تربیت اسلامی, 16, 35, 1400, 7-33. doi: 10.30471/edu.2020.6482.2241
نادری, عاطفه, حیدری, محمدحسین, میرباقری فرد, سید علی اصغر. (1400). 'بازشناسی مؤلفه‎های شاگردپروری در عرفان اسلامی با تأکید بر منش معلمی جنید بغدادی، بایزید بسطامی و نجم‎الدین کبری', فصلنامه علمی تربیت اسلامی, 16(35), pp. 7-33. doi: 10.30471/edu.2020.6482.2241
نادری, عاطفه, حیدری, محمدحسین, میرباقری فرد, سید علی اصغر. بازشناسی مؤلفه‎های شاگردپروری در عرفان اسلامی با تأکید بر منش معلمی جنید بغدادی، بایزید بسطامی و نجم‎الدین کبری. فصلنامه علمی تربیت اسلامی, 1400; 16(35): 7-33. doi: 10.30471/edu.2020.6482.2241

بازشناسی مؤلفه‎های شاگردپروری در عرفان اسلامی با تأکید بر منش معلمی جنید بغدادی، بایزید بسطامی و نجم‎الدین کبری

مقاله 1، دوره 16، شماره 35، بهار 1400، صفحه 7-33  XML اصل مقاله (1.41 MB)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30471/edu.2020.6482.2241
نویسندگان
عاطفه نادری1؛ محمدحسین حیدری email orcid 2؛ سید علی اصغر میرباقری فرد3
1دانش آموخته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهان
2دانشیار گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان
3استاد گروه ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
چکیده
«عرفان اسلامی» یکی از منابع غنی در فرهنگ اسلامی−ایرانی است که با رجوع به آن، می‏توان دلالت‌های ارزشمندی برای تعلیم و ‏تربیت اسلامی، بازشناسی نمود. یکی از این دلالت‌ها، «شاگردپروری» است. بسیاری از عرفای مسلمان، ضمن اهتمام به سیر و سلوک عرفانی، به پرورش شاگرد نیز التفات ویژه‌ای داشته‏اند. در این راستا، پژوهش حاضر به مطالعه احوال، اقوال و منش شاگردپروری سه عارف مشهور یعنی جنید بغدادی، بایزید بسطامی و نجم‌الدین کبری پرداخته و با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون، بیست و ‏چهار مؤلفۀ شاگردپروری را بازشناسی نموده است. در گام بعدی، مؤلفه‏های اولیه (خرده مضمون‌ها) در قالب دو مضمون سازمان‌دهنده (منش فردی و منش میان‌فردی) دسته‏بندی شدند و در نهایت همۀ آنها در ذیل مضمون فراگیر «منش شاگردپروری» قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از میان مضمون‌های استنتاج شده، شش مضمون «عبودیت و بندگی خداوند، حسن خلق، تخصص و تبحر علمی، کلام نافذ و تأثیرگذار، مجاهدت در کسب علم و حفظ حرمت و شخصیت شاگردان» از بیشترین فراوانی برخوردار بوده و از مهم‌ترین ویژگی‌های معلم شاگردپرور محسوب می‏شوند. تدوین شبکه مضامین، چارچوب مفهومی از رابطه مضمون‌های شاگردپروری و الگوی «معلم شاگردپرور» از دیگر یافته‏های ‌این پژوهش به شمار می‏آید.
کلیدواژه‌ها
شاگردپروری؛ منش معلمی؛ عرفان اسلامی؛ جنید بغدادی؛ بایزید بسطامی؛ نجم‌الدین کبری
عنوان مقاله [English]
Recognizing the components of “disciple-educating” in Islamic mysticism With emphasis on the teacher character of Jonaid Baghdadi, Bayazid Bastami and Najoddin Kobra
نویسندگان [English]
َAtefeh Naderi1؛ Mohammad Hossein Heidari2؛ Seyyed Aliasghar Mirbagherifard3
1Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Iran
2Associate Professor Department Of Education Faculty of Education and Psychology University of Isfahan
3Faculty of Literature and Humanities
چکیده [English]
 "Islamic mysticism" is one of the rich sources in Islamic-Iranian culture, which can be used to identify valuable implications for Islamic education. One of these implications is "disciple-educating". Many Muslim mystics have paid special attention to nurturing the student while paying attention to mystical conducts. In this regard, the present study has examined the circumstances, sayings and character and conducts of three famous mystics, namely Jonaid Baghdadi, Bayazid Bastami and Najmoddin Kobra, and by using the method of thematic analysis, has recognized the twenty-four components of disciple-educating. In the next step, the initial components (sub-themes) were categorized into two organizational themes (individual character and interpersonal character), and finally all of them were included in the comprehensive theme of “disciple-educating manner".
The findings of this study show that among the thematic themes, the six themes of "worship and servitude of God, good character, expertise and scientific proficiency, penetrating and effective speech, struggle in acquiring knowledge and maintaining the dignity and personality of students" have had the most abundance and they are the most important characteristics of a disciple-educating teacher. The development of a thematic network and a conceptual framework for the relationship among themes of disciple-educating, and the “disciple-educating model” are other findings of this study.
کلیدواژه‌ها [English]
disciple-educating, Teacher Character, Islamic Mysticism, Jonaid Baghdadi, Bayazid Bastami, Najmoddin Kobra
مراجع

1. اسفندیار، محمدرضا (1384)، آشنایان ره عشق: مجموعه مقالاتی در معرفی شانزده عارف بزرگ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.

2. جامی، عبدالرحمن بن احمد (1370)، نفحات الانس من حضرات القدس، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، تهران: اطلاعات.

3. حمویه، غیاث‎الدین (1389)، مرادالمریدین، مقدمه، تصحیح و تعلیقات علی‎اصغر میرباقری‌فرد و زهره نجفی؛ زیر نظر مهدی محقق و علی‎اصغر میرباقری‌فرد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران−دانشگاه مک گیل.

4. حیدری عبدی، احمد (1374)، «نظام تربیت در ژاپن و مقایسۀ آن با نظام تربیت در ایران»، مجله تعلیم‎وتربیت، شماره 43، ص49−86.

5. خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی (بی‎تا)، تاریخ بغداد، ج7، بیروت: دارالکتب العلمیه.

6. خلیلی، نیک محمد (1395)، نقش ارتباط مؤثر استاد و طلبه بر پیشرفت تحصیلی طلاب جامعه المصطفی العالمیهs، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم اسلامی.

7. دهباشی، مهدی و سیدعلی‎اصغر میرباقری‌فرد (1388)، تاریخ تصوف (1)، تهران: سمت.

8. رادمهر، فریدالدین (1378)، جنید بغدادی (تاج العارفین): شرحی بر زندگی، افکار و آثار جنید بغدادی، تهران: روزنه.

9. رضایی، مهدی (1387)، مکتب جنیدیه؛ ریشه‎ها و اندیشه‎ها، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.

10. رمضانی، فاطمه؛ محمدحسین حیدری و رضاعلی نوروزی (1396)، «معلم الهام‎بخش کیست؟ کنکاشی در سلوک و منش چهار معلم برجسته ایران در دوره معاصر»، پژوهش در مسائل تعلیم‎وتربیت اسلامی، 37(25)، ص57−77.

11. زرین‎کوب، عبدالحسین (1362)، ارزش میراث صوفیه، تهران: امیرکبیر.

12. زرین‎کوب، عبدالحسین (1367)، جستجو در تصوف ایران، تهران: چاپخانۀ سپهر.

13. زینالی خامنه، کاوه (1390)، اصول و روش‎های تربیت عرفانی در اندیشه‎های امام خمینیe، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.

14. سبحانی‌نژاد، مهدی و رحیمه رسولی (1388)، «تبیین جایگاه و ضرورت شاگردپروری و مؤلفه‎های آن به‌منظور اثربخش‌سازی نظام آموزش و پژوهش دانشگاهی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه، 44، ص80−112.

15. سهلگی، محمد بن علی (1384)، النور (دفتر روشنایی: از میراث عرفانی بایزید بسطامی)، ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.

16. شمشیری، بابک (1385)، تعلیم و تربیت از منظر عشق و عرفان، تهران: طهوری.

17. شهید ثانی (1359)، منیه المرید فی آداب المفید و المستفید، آداب تعلیم‎وتربیت در اسلام، ترجمۀ محمدباقر حجتی، بی‎جا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

18. صدرا، محمدباقر (1371)، مردان خدا (تحریری دیگر از تذکره الاولیاء)، بی‎جا: سلسله نشریات ما.

19. صدیق، عیسی (1354)، تاریخ فرهنگ ایران (از آغاز تا زمان حاضر)، تهران: چاپخانۀ زیبا.

20. عابدی جعفری، حسن؛ محمدسعید تسلیمی؛ ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‎زاده (1390)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‎های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، 10، ص151−198.

21. عطار نیشابوری، محمد بن ابراهیم (1386)، تذکره الاولیا، بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس از محمد استعلامی، تهران: زوار.

22. غفاری هشجین، زاهد؛ کشاورزی شکری، عباس و میرزا محمدی، محمدحسن و آمرورامینی، نرگس (1391) «مؤلفه‎های اخلاق علمی و شاگردپروری در سیره علمی−آموزشی امام خمینیe»، تربیت اسلامی، شماره 15، ص65−88.

23. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1372)، المحجه البیضا فی تهذیب الاحیاء (راه روشن)، ترجمۀ محمدصادق عارف، ج6 و 5، مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی آستان قدس رضوی.

24. کبری، شیخ نجم‌الدین (1368)، فوائح الجمال و فواتح الجلال، ترجمۀ محمدباقر ساعدی خراسانی، به اهتمام حسین حیدرخانی مشتاقعلی، تهران: مروی.

25. ماستری فراهانی، محمدمهدی (1392)، بررسی آموزه‎های آداب استادی و ادب شاگردی در آثار شاخص ادب فارسی تا قرن هشتم، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی.

26. محسنی، منوچهر (1346)، تحقیق در احوال و آثار شیخ نجم‌الدین کبری اُویسی، تهران: شرکت سهامی چاپ و انتشارات کتب ایران.

27. محمدی، کاظم (1392)، نجم‌الدین کبری، پیر ولی تراش، کرج: انتشارات نجم کبری.

28. ملکی، حسن (1389)، تعلیم‎وتربیت اسلامی با رویکرد کلان‎نگر، تهران: عابد.

29. میرباقری‎فرد، سیدعلی‎اصغر (1391)، «عرفان عملی و نظری یا سنت اول و دوم عرفانی؟ (تأملی در مبانی تصوف و عرفان اسلامی)»، پژوهش‎های ادب عرفانی (گوهر گویا)، 2(6)، ص65−88.

30. میرزایی، خلیل (1395)، کیفی‌پژوهی: پژوهش، پژوهشگری و پژوهشنامه‌نویسی، ج2، تهران: فوژان.

31. هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1380)، کشف‎المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی، تهران: انتشارات طهوری.

32. raina, R., (1999), “What make a teacher good?”, Education week, 34, pp.18−19.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 141
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Journal Management System. Designed by sinaweb.