دلالت‎های تربیتی دعای عرفه در ساحت تربیت توحیدمدار با تکیه بر روش‎های تربیت اخلاقی عرفانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

10.30471/edu.2021.6723.2291

چکیده

هدف پژوهش حاضر بیان روش‎های تربیت اخلاقی عرفانی در ساحت تربیت توحیدمدار با تکیه بر دعای عرفه، با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. سؤال پژوهش این است که روش‎های تربیت اخلاقی عرفانی در کلام و بیان حضرت امام حسینj در دعای عرفه چیست؟
یافته‎های پژوهش نشان می‎دهد: 1. دعای عرفه از آغاز تا انجام بر مدار توحید ایراد شده و با وجود مضامین متکثر و متعدد یک متن جامع و به هم پیوسته در موضوع توحید و مشحون از دلالت‎های تربیتی است؛ 2. در منشور تربیتی دعای عرفه، روش‌های ویژه‌ای برای پرورش دادن و ربّانی شدن انسان مورد تأکید قرار گرفته، و در ساحت تربیت اخلاقی عرفانی مشتمل بر روش‌های تربیتی در خور توجه است؛ 3. روش‎های تربیت اخلاقی عرفانی دعای عرفه در دو زمینه خودتربیتی و دیگرتربیتی است. در این مقاله روش‎هایی که در هر دو زمینه کاربرد دارد مورد بررسی قرار گرفته است؛ 4. در این مقاله روش یادآوری نعمت‎های خداوند، روش تربیتی تضرع، روش تربیتی ایجاد امید، روش مثبت‎اندیشی، روش آخرت‎گرایی، روش التزام به اخلاق و روش محبت مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

دلالت‌های تربیتی دعای عرفه در ساحت تربیت توحیدمدار با تکیه بر روش‌های تربیت اخلاقی عرفانی

نویسنده [English]

  • Mohammad Beheshti
چکیده [English]

هدف پژوهش حاضر بیان روش‌ های تربیت اخلاقی عرفانی در ساحت تربیت توحید مدار با تکیه بر دعای عرفه است. روش تحقیق مبتنی بر داده‌ های اسنادی به روش توصیفی تحلیلی است. سؤال پژوهش این است که روش‌ های تربیت اخلاقی عرفانی در کلام و بیان حضرت امام حسین(ع) در دعای عرفه چیست؟
یافته‌های پژوهش نشان می‌ دهد: 1. دعای عرفه از آغاز تا انجام بر مدار توحید ایراد شده و با وجود مضامین متکثر و متعدد یک متن جامع و به هم پیوسته در موضوع توحید و مشحون از دلالت‌ های تربیتی است. 2. در منشور تربیتی دعای عرفه، روش‌ های ویژه‌ای برای پرورش دادن و ربّانی شدن انسان مورد تأکید قرار گرفته، و در ساحت تربیت اخلاقی عرفانی مشتمل بر روش‌ های تربیتی درخور توجه است؛ 3. روش‌ های تربیت اخلاقی عرفانی در دعای عرفه در دو زمینه خودتربیتی و دیگرتربیتی است. در این مقاله روش‌ هایی که در هر دو زمینه کاربرد دارد مورد بررسی قرار گرفته است؛ روش یادآوری نعمت‌های خداوند، روش تربیتی تضرع، روش تربیتی ایجاد امید، روش مثبت‌اندیشی، روش آخرت‌گرایی، روش اخلاق‌مداری، روش محبت.

کلیدواژه‌ها [English]

  • امام حسین
  • دعای عرفه
  • توحید
  • روش‌های تربیت اخلاقی عرفانی

مراجع

قرآن کریم
1. آذرنوش، آذرتاش (1384)، فرهنگ معاصر عربی‌فارسی، تهران: نشر نی.
2. ابن‎‎طاووس، علی‎بن‎موسی (1417ق)، اقبال‎الاعمال، مؤسسه الاعلمی، بیروت.
3. ابن‎‎منظور، محمدبن‎مکرم (1408ق)، لسان‎العرب، بیروت: داراحیاء التراث‎العربی.
4. راغب‎اصفهانی، ابی‎‎القاسم (1332)، المفردات، تهران: المکتبة المرتضویه.
5. آملی، سیدحیدر (بی‎‎تا)، جامع‎الاسرار و منبع‎الانوار، تهران: انجمن ایران‎‎شناسی.
6. بهشتی، محمد (1398)، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، (امام خمینی) ج6، سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
7. دهخدا، علی‎‎اکبر (1334)، لغت‎‎نامه دهخدا، تهران: مؤسسه دهخدا.
8. سیدابن‎طاووس، علی‎ابن‎موسی (1417ق)، اقبال‎الاعمال، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
9. سیدابن‎طاووس، علی‎ابن‎موسی (1375)، مصباح‎الزائر، قم: مؤسسه آل‎‎البیت.
10. صافی، لطف‎‎الله (1378)، نیایش در عرفات، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
11. طباطبایی، محمدحسین (بی‎‎تا)، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم: منشورات جامعه مدرسین.
12. فیض‎کاشانی، ملامحسن (1383ق)، الحقایق فی محاسن‎الاخلاق، قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
13. فیض‎کاشانی، ملامحسن (1342ق)، الکلمات‎المکنونه، تهران: انتشارات فراهانی.
14. فیض‎کاشانی، ملامحسن (1383ق)، المحجۀالبیضاء، قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
15. فیض‎کاشانی، ملامحسن (1418ق)، النخبۀ فی الحکمة الالهیه و الاحکام‎الشرعیه، قم: سازمان تبلیغات.
16. فیض‎کاشانی، ملامحسن (1377)، علم‎‎الیقین، قم: انتشارات بیدار.
17. قمی، شیخ‎عباس (بی‌تا)، ‎‎مفاتیح‎الجنان، انتشارات اسلامی، تهران.
18. کلینی، محمد (1365ش)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
19. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: مؤسسه ‎الوفا.
20. محمدی ری‎‎شهری، محمد (1388)، دانشنامه امام حسینj، قم: سازمان چاپ و نشر، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
21. موری، ادوارد (1363)، انگیزش و هیجان، ترجمه محمدتقی براهنی، تهران: شرکت سهامی چهر.
22. موسوی‎خمینی، سیدروح‎‎الله (1370)، آداب‎الصلاة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی.
23. موسوی‎خمینی، سیدروح‎‎الله (1388)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی.
24. موسوی‎خمینی، سیدروح‎‎الله (1391)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
فصلنامه علمی تربیت اسلامی
دوره 17، شماره 39
بهار 1401
صفحه 93-112

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار