تبیین اهداف و ملاحظات «تربیت» اخلاقی کودک با نظر به مفهوم عاملیت انسان در اندیشه اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه تهران

3 استاد دانشگاه تهران

چکیده

هدف این پژوهش، تبیین اهداف و ملاحظات کلی تمهیدی «تربیت اخلاقی کودک» بر اساس ماهیت دوران کودکی از منظر رویکرد اسلامی عمل است. بدین منظور از دو روش تحلیل مفهومی (مفهوم‌پردازی) که تلاشی جهت فهم مفاهیم است و روش استنتاجی جهت تبیین اهداف و ملاحظات کلی تمهیدی تربیت اخلاقی بهره گرفته ‌شده است. عمل اخلاقی از منظر رویکرد اسلامی عمل، رفتاری هنجاری است که همیشه بر مبادی معرفتی، گرایشی و ارادی خاص خود مبتنی است. ازاین‌رو، می‌توان تمهیدات اخلاقی در دوران کودکی را نیز در همین قالب سه‌گانه پی‌جویی کرد. همچنین در این دیدگاه، انگاره کلی دوران کودکی از نظر اخلاقی، «گزینش‌گری مسئولانه» است که شامل سه مؤلفه گزینه‌پردازی، گزینش‌گری و پذیرش مسئولیت پیامدهای گزینش است. تمهید اخلاقی در دوران کودکی اهدافی ازاین‌دست را شامل می‌شود: «آشنایی با امور نیک و بد»، «دست‌ورزی با امیال» و «گرایش به خوبی‌ها و تنفر از زشتی‌ها». علاوه بر این، با نظر به اهداف تمهیدی تربیت اخلاقی کودک و گزاره‌های واقع‌نگر دوران کودکی، ملاحظاتی برای تمهید اخلاقی قابل‌طرح است که برخی از آن‌ها بدین قرارند: «ارائه امور اخلاقی متناسب با توان قوه‌ی شناختی کودک»، «ارتباط کودک با محیط غنی اجتماعی−اخلاقی» و «به رسمیت شناختن حدود آزادی سلبی و ایجابی کودک».

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Exploration of Aims and Considerations of Child’s Moral Education from the Perspective of Islamic View of Action

نویسندگان [English]

  • Saeid Azad Manesh 1
  • Narges SaJadieh 2
  • Khosro Bagheri 3
1
2
3
چکیده [English]

The main Purpose of this paper is the exploration of aims and considerations of child’s moral education from the perspective of Islamic view of action. Methods used in this research are the conceptual analysis and the deductive approach. Hence, first, from the perspective of Islamic view of action, the moral action that is permanently the normative behavior upon foundations of cognition, inclination and will was explored. Exploring these triple foundations in childhood led to the conclusion that the preparations of moral action in childhood are traceable. In addition, on the overall look, can say that the moral education in childhood from the perspective of Islamic view of action is the period of responsibly selectivity included three stages: processing options, selecting, and accepting the consequences of selection. Then, given the concept of “pure life” and the relationship of moral action with childhood from the perspective of Islamic view of action were extracted the aims and considerations of child’s moral education. Among these aims are: “understanding of good and evil”, “manipulation with desires”, and “tends to goods and hate from ugliness”. “Providing the moral facts based on the child's cognitive ability”, “the relationship of the child with the rich environment of the social-moral”, “recognition of freedom of negative and positive of the child” and “having a behavior mingled with compassion and kindness to the child” are some of the considerations which can fulfill these aims

کلیدواژه‌ها [English]

  • Childhood
  • Islamic view of action
  • moral education
  • aims
  • considerations