امکان تربیت اخلاقی کودکان تا هفت سال براساس آموزه‌های اسلام (آیات و روایات)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فردوسی مشهد و عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری

2 عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

3 جامعة المصطفی (ص )العالمیة

چکیده

در این مقاله امکان تربیت اخلاقی کودکانی که در سنین اولیه −تولد تا هفت سال− قرار دارند و براساس حدیث حضرت رسول(ص) سیادت دارند، با تأکید بر آیات و روایات بررسی می‌شود. برای این منظور ابتدا با روش تحلیلی با توجه به مفهوم تربیت اخلاقی متأثر از دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان تعریفی از تربیت اخلاقی برای کودکان تا هفت سال ارائه و سپس با تأکید بر آیات و روایات به این دوره با روش تحلیلی−استنتاجی این امکان تبیین شده است. یافته‌ها نشان از آن دارد که در آیات و روایات نمونه دلایلی مانند وجوب تربیت اخلاقی، لزوم رفع ضرر اخلاقی، امکان آموزش، وجود موانع تربیت و لزوم رفع آنها در این دوره، مؤید امکان تربیت اخلاقی کودکان تا هفت سال است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Possibility of Moral Education of Children under Seven Based on Islamic Teachings (Quranic Verses and Traditions)

نویسندگان [English]

  • fatemeh movahediparsa 1
  • Tahereh Javidii Kalateh Javarabadi 2
  • alihemat banari 3
  • bakhtiyar shabanivaraki 2
1 Ph.D. Student of Philosophy of Education and Training/ Ferdowsi University of Mashhad and Faculty Member in HHakim Sabzewari University
2 Faculty member of Ferdowsi University of Mashhad
3 Assistant Professor in al-Mustafa International University
چکیده [English]

In the present article, the possibility of moral education of children in their early childhood (under seven), when they are masters according to the Prophet’s hadith, is investigated based on the Quranic verses and traditions. To do so, firstly we used the analytical method to present a definition of moral education inspired by Allama Tabatabaie’s view in al-Mizan exegesis; then, we have emphasized the Quranic verses and traditions through an analytical-inferential method to explain that possibility. The findings show that there are, in the Quranic verses and traditions, reasons such as the obligation of moral education, the necessity to remove moral defects, possibility of education, existence of obstacles for education and necessity of removing them in that period, that support the possibility of moral education in children under seven.

کلیدواژه‌ها [English]

  • moral education
  • possibility of education
  • educating children
  • al-Mizan exegesis
  • Quranic verses and traditions

مراجع

*   قرآن کریم
1. آذربایجانی، مسعود و محمدصادق شجاعی (1393)، روانشناسی در نهج‌البلاغه، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
2. آرمند، محمد و محمود مهرمحمدی (1388)، «نقد و بررسی الگوی تربیت‌منش لیکونا براساس آرای علامه طباطبایی»، مطالعات برنامه درسی، ش13 و 14، ص25−62.
3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1995)، لسان العرب، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
4. ــــــــــــ (1414ق)، لسان العرب، محقق/ مصحح: میردامادی، جمال‌الدین، 15ج، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع−‌دار صادر، موجود در نرم‌افزار جامع الاحادیث نور.
5. اسمتانا، جودیت جی (1999)، «تأثیر والدین بر رشد اخلاقی کودکان؛ تحلیلی مربوط به حیطه اجتماعی»، معرفت، ترجمه غلام‌رضا متقی‌فر، ش57، ص85−92.
6. اعرافی، علی‌رضا و سیدنقی موسوی (1391)، فقه تربیتی؛ مبانی و پیش‌فرض‌ها، ج1، قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
7. ــــــــــــ (1393)، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
8. تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غررالحکم و دررالکلم،‏ محقق و مصحح: سیدمهدى رجایى‏، قم‏: دارالکتاب الإسلامی‏.
9. جان بزرگی، مسعود (1387)، آموزش اخلاق، رفتار اجتماعی و قانون‌پذیری به کودکان (راهنمای عملی)، چ1، تهران: ارجمند.
10. حسنی، محمد و دیگران (1391)، مدرسه و تربیت اخلاقی، تهران: مدرسه.
11. حکیمی، محمدرضا؛ حکیمی، محمد و علی حکیمی (1392)، الحیات، ج10، تهران: دلیل ما.
12. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم‏: مؤسسه آل‌البیتb.
13. راتب عدنان، سیما (بی‌تا)، تربیته الطفل فی الاسلام، پایان‌نامه ارشد، آدرس اینترنتی: http://education.iugaza.edu.ps/Portals/18/albums/pdf
14. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1392)، تفسیر قرآن مهر، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه.
15. رهنما، اکبر (1385)، «مقایسه دیدگاه کانت و خواجه‌ نصیرالدین طوسی در زمینهٔ تربیت اخلاقی»، فصلنامه تربیت اسلامی، ش‌2، ص21−34.
16. شیخ صدوق، [ابن‌بابویه، محمد بن على] (1413ق)‏، من لا یحضره الفقیه‏، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفارى، قم‏: دفتر انتشارات اسلامى.
17. صادقی، هادی و محمدتقی سبحانی‌نیا (1390)، «جایگاه شناخت خود در رفتار اخلاقی انسان»، پژوهش‌نامه اخلاق، ش‌12، ص9−32.
18. صلیبا، جمیل (1366)، فرهنگ فلسفی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: حکمت.
19. طباطبایی، محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، ج1، ج3، ج13، ج14، ج15، ج18 و ج19، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
20. طبرسى، فضل بن حسن (1370ش)، مکارم الأخلاق‏، قم: الشریف الرضى‏.
21. ــــــــــــ (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 10ج، تهران: ناصرخسرو، موجود در نرم افزار جامع التفاسیر نو.
22. طبرسی، فضل بن حسن (1379)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 10ج، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
23. طوسی، محمد بن الحسن (1407ق)، تهذیب الاحکام (تحقیق خراسان)، محقق/ مصحح: خراسان، حسن الموسوی، 10ج، تهران: دارالکتب الاسلامیة، موجود در نرم‌افزار جامع الاحادیث نور.
24. فاضل لنکرانی، محمد (1434)، القواعد الفقهیة، قم: مرکز فقه الائمة الاطهارb.
25. فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، چ3، 32ج، بیروت: دارإلحیاء التراث العربی، موجود در نرم‌افزار جامع التفاسیر نور.
26. فقیهی، سیداحمد (1393)، روش‌های تربیت اخلاقی در المیزان، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
27. کاشانى، ملا فتح‌الله (1373ق)‏، خلاصة المنهج، تحقیق آیت‌الله ابوالحسن شعرانى، ج‏6، تهران‏: اسلامیه.
28. ــــــــــــ (1336ش)، تفسیر منهج‌الصادقین فی الزام المخالفین، 10ج، تهران: کتابفروشی محمد حسن علمی.
29. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، ج‌3، 4 و 6، تهران‏: دارالکتب الإسلامیة.
30. گلستانی، سیدهاشم (بهار1380)، «نقد و تحلیل تربیت اخلاقی از نظر بعضی از متفکران اسلامی»، مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، ش‌7، ص115−130.
31. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403)، بحارالانوار، 111 جلد، بیروت: دار احیاء التراث‌ العربی، موجود در نرم‌افزار جامع التفاسیر نور.
32. ــــــــــــ (1406ق)، ‏ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم‏: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی‏.
33. ــــــــــــ (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل‌ الرسول،‏ محقق و مصحح: سیدهاشم رسولى محلاتى، تهران‏: دارالکتب الإسلامیة.
34. مجلسى، محمدتقى (1406ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ط−القدیمة)؛ محقق و مصحح: موسوى کرمانى، حسین و اشتهاردى على‌پناه، قم‏: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
35. محمدی ری‌شهری، محمد (1393)، حکمت‌نامه کودک، ترجمه عباس پسندیده، چ9، قم: مؤسسه علمی و فرهنگی الحدیث.
36. موحدی پارسا، فاطمه (1395)، تربیت اخلاقی کودکان سَرور براساس آموزه‌های اسلام، رساله دکتری، مشهد: دانشگاه فردوسی.
37. نصر اصفهانی، محمد (تابستان 1387)، «مبانی اخلاقی علامه طباطبایی»، اخلاق، دوره 4، ش‌11، ص111−137.
38. نورى، حسین بن محمدتقی (1408ق)‏، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، ج11، قم‏: مؤسسه آل‌البیتb.
39. نرم‌‌افزار جامع الاحادیث نور 5/3.
40. نرم‌‌افزار جامع التفاسیر نورالانوار 3.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار