ابعاد تفکر از منظر قرآن کریم و دلالت‌های تربیتی آن در تربیت فکری کودکان و نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه خوارزمی

2 کارشناسی ارشد علوم تربیتی دانشگاه امام صادق

چکیده

یکی از ابعاد آموزش‌های قرآن کریم، دعوت به تفکر است تا مسیر دستیابی انسان به حیات طیبه هموار شود؛ ازاین‌رو مقاله پیش رو بر آن است تا با بهره‌مندی ‌از آیات قرآن و برخی از مفاهیم ناظر بر تفکر، ابعاد تفکر را ذیل دو محور موضوعات تفکر و ملزومات آن ترسیم و سپس دلالت‌های آن را در تربیت فکری بررسی کند. روش مورد استفاده در این مقاله تحلیل و تفسیر مفهومی است.
یافته‌ها نشان می‌دهد که موضوعات تفکر شامل تفکر در آفریده‌های زمینی، آفریده‌های آسمانی، آفریده‌های مشترک زمین و آسمان، آفریده‌های دریایی، خود، تاریخ و سرنوشت ملت‌ها، کتاب الهی و ماهیت زندگی دنیا و آخرت و ملزومات آن نیز شامل همراهی اندیشه و علم، داشتن روح علمی، توانایی ارزیابی و قضاوت و آزادی فکر از قید عادت‌های اجتماعی است. همچنین، گسترش نگرش آیه‌ای به جهان، فراهم‌سازی امکان کسب معرفت از طریق منابع اصلی شناخت، گسترش مهارت‌های ادراکی و تقویت خودشناسی از جمله دلالت‌های ابعاد تفکر در تربیت فکری کودکان و نوجوانان هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Dimensions of Thought in the Holy Quran and its Educational Implications in Intellectual Education of Children and Juveniles

نویسندگان [English]

  • Susan Keshavarz 1
  • Leila Sartip-zade 2
1 Assistant Professor in Kharazmi University (Author in chief)
2 MA in Educational Sciences, Imam Sadeq University
چکیده [English]

One of the aspects of the Holy Quran’s teachings is that they invite man to thinking so that the man’s path to pure life is paved.
Therefore, this paper evaluate some concepts of thinking in the Quran. In the first step, the dimensions of thought are examined under two axes: ‘thinking’ and ‘its accessories’. The research method is analysis and conceptual interpretation.
The result indicates that the subjects of thinking include earthly creatures, sea creatures, the creatures of the sky, creatures common in sky and earth, history of nations, one’s self, divine book and the nature of this world and the hereafter; Moreover, the accessories of the thinking include accompaniment of thinking and knowledge, having the scientific spirit, ability to evaluate and judge, freedom from the bonds of the social habits.
Furthermore, this study reveals that the dimensions of thinking can influence intellectual thinking of the children if the verse attitude to the universe is broadened, obtaining the knowledge from the original sources is provided, and language and self-recognition skills are extended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thinking
  • children and juveniles
  • educational implications
  • education and training
  • the Holy Quran
  • subjects of thinking
  • dimensions of thinking
* قرآن کریم.
باقری، خسرو (1389)، درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بهشتی، سعید (1379)، نظام تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام علیg، رساله دکتری، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1416)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط سیدمحمد گیلانی، تهران: مکتب الرضویه.
شرفی، محمدرضا (1381)، تفکر برتر، تهران: سروش.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، 20ج، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
قرشی،علی‌اکبر (1361)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مطهری، مرتضی (1387)، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: صدرا.
ملکی، حسن (1379)، «تربیت عقلانی در نهج‌البلاغه و دلالت‌های آموزشی آن»، مجموعه مقالات همایش تربیت در کلام و سیره امام علیg، تهران: مرکز مطالعات تربیت اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر (1386)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.