تبیین تحلیلی تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی، دکترای رشته فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی (نویسنده مسئول)

2 هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

3 هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف این پژوهش تبیین تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا می باشد. روش تحقیق نیزتوصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوا می‎باشد. تربیت عبادی در نگاه ابن سینا، تجلی حکمت، رحمت و نعمت عظیم خداوندی است. حکمت، از آن جهت که نظام زندگی بشر را استوار می‎سازد. رحمت، از آن رو که خداوند به دین داران پاداش جزیل اخروی عطا می کند. نعمت از آن جهت که انسان مقید به اوامر شرع، به معرفت عالی از جهان آفرین نائل می‎گردد. «هدف اولیه» تربیت عبادی، آشناکردن متربی  با اعمال عبادی است. مقصد نهایی آن از نظر ابن‎سینا، رسیدن به قرب حق اول،ذات احدیت، معرفی گردید. زمینه‎های تربیت عبادی ازدواج و محیط هستند. اصول تربیت عبادی نیز شامل آشنایی متربی با اعمال عبادی و اصل اعتدال است. در رابطه با روش‎ها می‎توان از روش آماده‎سازی، الگوپذیری و آشنایی با اماکن مذهبی نام برد. محتوای تربیت عبادی نیز از دید ابن سینا کلیه شعایردینی است. براساس  بیانات بوعلی عوامل تربیت عبادی شامل خانواده، مدرسه و دوستان است. روش تحقیق نیز تحلیل محتوای قیاسی می‎باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analytical Explanation of Ritual Education of the Child Based on Ibn Sina's Educational Thinking

نویسندگان [English]

  • Nahid Heydari 1
  • Sa’id Beheshti 2
  • Ali Delawar 2
  • Mohsen Imani 3
1 PhD in Philosophy of Education (Corresponding Author), Allamah Tabataba’i University
2 Faculty Member in Allamah Tabataba’i University
3 Faculty Member in Tarbiat Modarres University .
چکیده [English]

The main purpose of this research is to explain the ritual education of the child based on Ibn Sina's educational thinking. The research method is descriptive-analytical and of content analysis type. In Ibn Sina's view, ritual education is the manifestation of wisdom, the great mercy and the blessing of God. It is the manifestation of God’s wisdom because it solidifies the system of human life. It is the manifestation of God’s mercy because God bestows ample rewards to the religious people in the hereafter. And it is the manifestation of God’s blessing because the one committed to religious commands achieves a high knowledge of the Creator. The initial objective of the ritual education is to familiarize the learner with the practices of ritual worship. Its final destination is, in Ibn Sina’s view, to reach the proximity of the One God. The backgrounds for ritual education are marriage and environment. The principles of ritual education include the learner’s familiarization with acts of worship and the principle of equilibrium. As for the methods, one can mention the methods of preparing, modeling, and familiarizing with religious places. The content of the ritual education consists, for Ibn Sina, of all religious rites. Based on Ibn Sina's statements, the factors of ritual education include family, school and friends.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Sia
  • child
  • ritual education
  1. ابن سینا، ابوعلی (1400ق)، رسائل الشیخ بوعلی سینا، رساله فی السعاده، قم: انتشارات بیدار.
  2. ابن سینا، ابوعلی (1315)، روانشناسی شفا، ترجمه اکبر ابردانا سرشت، تهران: انتشارات سروش.
  3. ابن سینا، ابوعلی (1377)، النفس من کتاب شفا، ترجمه حسن حسن‎زاده آملی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  4. ابن سینا، ابوعلی (1391)، رساله الصلاه، ترجمه حسن ممدوحی، قم: انتشارات بیدار.
  5. ابن سینا، ابوعلی (1360)، رسائل ابن سینا، ترجمه ضیاالدین دری، تهران: کتابخانه مرکزی.
  6. ابن سینا، ابوعلی (1998)، رساله فی البر والاثم، المذهب التربوی عند ابن سینا، عبدالامیر شمس الدین، بیروت: الشرکه العالمیه الکتاب.
  7. ابن سینا، ابوعلی (1998)، رساله فی العلم الاخلاق، عبدالامیر شمس الدین، بیروت: الشرکه العالمیه الکتاب
  8. ابن سینا، ابوعلی (1367)، اشارت و تنبیهات، جلد دوم؛ منطق، ترجمه حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
  9. ابن سینا، بوعلی حسین بن عبد الله (بی‎تا)، عیون الحکمه، مندرج در رسائل ابن سینا، قم: انتشارات بیدار.

10. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1319)، ابن سینا و تدبیر منزل، ترجمه و نگارش محمد نجمی زنجانی، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.

11. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1347)، تدابیر المنازل والسیاسات الاهلیه، ترجمه جعفر نقدی، بغداد: مجله المرشد.

12. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1363)، الاشارات و التنبیهات (متن اصلی به همراه ترجمه و شرح از حسن ملکشاهی)، تهران: انتشارات سروش.

13. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1377)، الهیات نجات، ترجمه یحیی یثربی، چاپ اول، تهران: نشر فکر روز.

14. احمدی، احمد (1384)، اصول و روشهای تربیت در اسلام، اصفهان: دانشگاه اصفهان.

15. آریا، امیر (1391)، معرفی آراء روانشناسی و تربیتی ابوعلی سینا با مختصر افکارش، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران: دانشکده روان‎شناسی و علوم تربیتی.

16. اعرافی، علیرضا (1394)، آرای دانشمندان مسلمان بهویژه ابن سینا در تعلیم و تربیت اسلامی، جلد اول، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.

17. ایمان، محمدتقی و احمد کلاته ساداتی (1392)، روششناسی تحقیقات کیفی، انتشارات حوزه و دانشگاه.

18. جمور، فردین (1388)، تبیین مبانی ارزششناسی و انسانشناسی تربیت اخلاقی آکوئیناس و نقد آن از منظر ابن سینا، دانشگاه تربیت مدرس.

19. خلیلی، سمیه؛ لیلا افشار و عباس محمود (1390)، «بررسی تعلیم و تربیت اخلاقی از دیدگاه ابن سینا (یک مقاله مروری)»، فصلنامه تاریخ پزشکی، سال سوم، شماره هشتم، ص75-103.

20. داودی، محمد (1389)، بررسی و نقد اهداف تعلیم و تربیت در حکمت سینایی، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 21، زمستان 1392، ص 83-102.

21. داودی، محمد (1389)، تأملی در معنای تربیت دینی و نسبت آن با مفاهیم نزدیک، تهران: انتشارات راسخون.

22. دلشاد تهرانی، مصطفی (1393)، سیری در تربیت اسلامی، تهران: انتشارات دریا.

23. زیباکلام مفرد، فاطمه و سمیرا حیدری (1387)، «بررسی دیدگاه ابن سینا در باب تعلیم و تربیت (مبانی، اصول، اهداف، محتوا، روش)»، مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، شماره3، ص 69-87.

24. زیباکلام مفرد، فاطمه (1380)، تعلیم و تربیت در فلسفه ابن سینا و مقایسه آن با فلسفه اثباتگرایی و عملگرایی، دانشگاه تهران: روان‎شناسی علوم تربیتی.

25. ساروخانی، باقر (1378)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، اصول و مبانی، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.

26. شجاری، مرتضی (1390)، «سعادت و رابطۀ آن با معرفت و عبادت از دیدگاه ابن سینا»، نشریه پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز، شماره مسلسل8، ص96-115.

27. غفاری، حسین (1391)، «جایگاه فلسفه دین در سنت فلسفه اسلامی به روایت ابن سینا»، پژوهش‎نامه فلسفه دین، سال دهم، شماره دوم، ص 49-63.

1.   ابن سینا، ابوعلی (1400ق)، رسائل الشیخ بوعلی سینا، رساله فی السعاده، قم: انتشارات بیدار.

2.   ابن سینا، ابوعلی (1315)، روانشناسی شفا، ترجمه اکبر ابردانا سرشت، تهران: انتشارات سروش.

3.   ابن سینا، ابوعلی (1377)، النفس من کتاب شفا، ترجمه حسن حسنزاده آملی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

4.   ابن سینا، ابوعلی (1391)، رساله الصلاه، ترجمه حسن ممدوحی، قم: انتشارات بیدار.

5.   ابن سینا، ابوعلی (1360)، رسائل ابن سینا، ترجمه ضیاالدین دری، تهران: کتابخانه مرکزی.

6.   ابن سینا، ابوعلی (1998)، رساله فی البر والاثم، المذهب التربوی عند ابن سینا، عبدالامیر شمس الدین، بیروت: الشرکه العالمیه الکتاب.

7.   ابن سینا، ابوعلی (1998)، رساله فی العلم الاخلاق، عبدالامیر شمس الدین، بیروت: الشرکه العالمیه الکتاب

8.      ابن سینا، ابوعلی (1367)، اشارت و تنبیهات، جلد دوم؛ منطق، ترجمه حسن ملکشاهی، تهران: سروش.

9.   ابن سینا، بوعلی حسین بن عبد الله (بیتا)، عیون الحکمه، مندرج در رسائل ابن سینا، قم: انتشارات بیدار.

10.ابن سینا، حسین بن عبدالله (1319)، ابن سینا و تدبیر منزل، ترجمه و نگارش محمد نجمی زنجانی، تهران: کتابخانه مجلس شورای اسلامی.

11.ابن سینا، حسین بن عبدالله (1347)، تدابیر المنازل والسیاسات الاهلیه، ترجمه جعفر نقدی، بغداد: مجله المرشد.

12.ابن سینا، حسین بن عبدالله (1363)، الاشارات و التنبیهات (متن اصلی به همراه ترجمه و شرح از حسن ملکشاهی)، تهران: انتشارات سروش.

13.ابن سینا، حسین بن عبدالله (1377)، الهیات نجات، ترجمه یحیی یثربی، چاپ اول، تهران: نشر فکر روز.

14.احمدی، احمد (1384)، اصول و روشهای تربیت در اسلام، اصفهان: دانشگاه اصفهان.

15.آریا، امیر (1391)، معرفی آراء روانشناسی و تربیتی ابوعلی سینا با مختصر افکارش، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران: دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.

16.اعرافی، علیرضا (1394)، آرای دانشمندان مسلمان بهویژه ابن سینا در تعلیم و تربیت اسلامی، جلد اول، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.

17.ایمان، محمدتقی و احمد کلاته ساداتی (1392)، روششناسی تحقیقات کیفی، انتشارات حوزه و دانشگاه.

18.جمور، فردین (1388)، تبیین مبانی ارزششناسی و انسانشناسی تربیت اخلاقی آکوئیناس و نقد آن از منظر ابن سینا، دانشگاه تربیت مدرس.

19.خلیلی، سمیه؛ لیلا افشار و عباس محمود (1390)، «بررسی تعلیم و تربیت اخلاقی از دیدگاه ابن سینا (یک مقاله مروری)»، فصلنامه تاریخ پزشکی، سال سوم، شماره هشتم، ص75-103.

20.داودی، محمد (1389)، بررسی و نقد اهداف تعلیم و تربیت در حکمت سینایی، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 21، زمستان 1392، ص 83-102.

21.داودی، محمد (1389)، تأملی در معنای تربیت دینی و نسبت آن با مفاهیم نزدیک، تهران: انتشارات راسخون.

22.دلشاد تهرانی، مصطفی (1393)، سیری در تربیت اسلامی، تهران: انتشارات دریا.

23.زیباکلام مفرد، فاطمه و سمیرا حیدری (1387)، «بررسی دیدگاه ابن سینا در باب تعلیم و تربیت (مبانی، اصول، اهداف، محتوا، روش)»، مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، شماره3، ص 69-87.

24.زیباکلام مفرد، فاطمه (1380)، تعلیم و تربیت در فلسفه ابن سینا و مقایسه آن با فلسفه اثباتگرایی و عملگرایی، دانشگاه تهران: روانشناسی علوم تربیتی.

25.ساروخانی، باقر (1378)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، اصول و مبانی، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.

26.شجاری، مرتضی (1390)، «سعادت و رابطۀ آن با معرفت و عبادت از دیدگاه ابن سینا»، نشریه پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز، شماره مسلسل8، ص96-115.

27.غفاری، حسین (1391)، «جایگاه فلسفه دین در سنت فلسفه اسلامی به روایت ابن سینا»، پژوهشنامه فلسفه دین، سال دهم، شماره دوم، ص 49-63.