تربیت اخلاقی فضیلت‌مند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب

3 دکترای فلسفه تعلیم و تربیت

چکیده

تربیت اخلاقی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان یک نظام تربیتی، سهمی عمده در جهت‌گیری آن نظام دارد از این لحاظ منظری که ما بر مبنای آن مواجهه با مسائل اخلاقی را برمی‌گزینیم، به‌صورت کاملاً تعیین‌کننده‌ای نظام تربیتی را برمی‌سازد. از‌این‌رو تربیت اخلاقی فقط یک زمینه و ساحت تربیتی مشخص و منفک نیست، بلکه به یک معنا، عمق و جوهره‌ی نظام تعلیم و تربیت را نشان می‌دهد. در این میان اخلاق فضیلت‌گرا به‌عنوان بدیلی برای نظام‌های اخلاقیِ عمل‌محور، می‌تواند چشم‌انداز متفاوتی را در فهم ما از مسائل اخلاقی رقم زند و بنیاد تربیت اخلاقی را نیز دستخوش تحول بنیادین گرداند. هدف از این مقاله واکاوی و صورت‌بندی این نقش در نظام تربیتی کلان است تا مشخص گردد که تربیت اخلاقی فضیلت‌مند می‌تواند چارچوبی متفاوت برای کلیت نظام تربیتی باشد. در این مقاله تلاش بر این است تا اولاً به‌صورت فلسفی و نظر یک به اخلاق فضیلت در ارتباط با تأثیرگذاری بر نظام تربیتی پرداخته شود و از سوی دیگر تنها جنبه خاصی از این نظام مورد توجه نباشد، بلکه تأثیر اخلاق بر کلیت نظام تربیتی مورد بررسی قرار گیرد. مقاله نهایتاً با این رهیافت به پایان می‌رسد که: تربیت اخلاقی فضیلت‌مندانه در اساس نوعی نگرش متفاوت به ساحت تربیت اخلاقی را رقم خواهد زد، زیرا بسیاری از بنیان‌های تربیت اخلاقی در نظام رسمی تربیتی بر پایه رویکردی قاعده‌مدار و بیرونی استوار شده است که اجازه شکل‌گیری درونی شاکله‌های اخلاقی را از متربیان سلب می‌نماید. در تربیت اخلاقی فضیلت‌مند، هدف از تربیت اخلاقی دنبال نمودن کمال اخلاقی در ابعاد مختلف زندگی متربیان خواهد بود و نه پرداختن صرف به انجام تکالیف از سوی آنها.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Virtue-oriented Moral Education

نویسندگان [English]

  • Mohammad Davoudi 1
  • Seyed Razi Mousavi 2
  • Saeed Salehian 3
1 associate professor in research institute Hawzeh and university
2 associate professor in university of religions and Denominations
3 Ph.D. in philosophy of education
چکیده [English]

Moral education as one of the most important pillars of an educational system contributes greatly to orientation to that system. Thus, the view according to which we choose to face moral issues founds the educational system in a completely decisive way. Therefore, moral education is not only a specific and separate educational background and sphere, but, in a sense, it shows the depth and essence of the education system. Virtue-oriented ethics as an alternative to act-oriented moral systems can provide a different perspective on our understanding of moral issues and can also make the foundation of moral education undergo a fundamental transformation. This paper aims to analyze and formulate this role in the macro educational system to determine that virtue-oriented moral education can be a different framework for the totality of educational system. In this paper, in one hand, we seek to address virtue ethics philosophically and theoretically in terms of its effectiveness on the educational system, and, on the other hand, just a certain aspect of this system should not be considered, but the effectiveness of ethics on the totality of educational system should be investigated. The paper is concluded with the approach: the virtue-oriented moral education will basically create a different attitude to moral education, because many of the foundations of moral education in the formal educational system are based on a rule-based and external approach, which deprives the leaners of forming internal moral structures. In the virtue-oriented moral education, the moral education will aim to pursue moral perfection in the various aspects of the learners’ life, and not just to persuade them to do their homework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • moral education
  • moral virtue
  • aesthetic experience
  • agent-based ethics
  • learner-centered education
1. باتلی، هتر (1397)، فضیلت، بررسی‌های اخلاقی و معرفت شناختی، ترجمه امیرحسین خداپرست، نشر کرگدن.
2. پالمر، مایکل (1388)، مسائل اخلاق، ترجمه علیرضا آل بویه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و نشر سمت.
3. خداپرست، امیرحسین (1397)، باور دینی و فضیلت فکری، انتشارات هرمس.
4. زگزبسکی، لیندا (1396)، فضایل ذهن، تحقیقی در ماهیت فضیلت و مبانی اخلاق معرفت، ترجمه امیرحسین خداپرست، نشر کرگدن.
5. مرداک، آیریس (1387)، سیطره خیر، ترجمه شیرین طالقانی، نشر شور خرد.
6. مسلین، کیت (1388)، درآمدی بر فلسفه ذهن، ترجمه مهدی ذاکری، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
7. نیکسن، جان (1398)، فضیلت دانشگاه، ترجمه امیرحسین خداپرست، نشر جهاد دانشگاهی.
8. ون روجن، مارک (1399)، فرااخلاق، ترجمه محمد زندی و مسلم قربان بابایی، نشر طه.
9. هینمن، لارنس (1398)، اخلاق، رویکردی کثرت گرایانه به نظریه اخلاق، ترجمه میثم غلامی و دیگران، نشر کرگدن.