بررسی تجارب معلمان دوره ابتدایی شهرستان مهاباد در باب تربیت دینی و عناصر آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، معلم در شهرستان مهاباد، مهاباد، ایران

2 دکترای تخصصی فلسفه تعلیم و تربیت، استادیار علوم تربیتی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران

3 دکترای تخصصی مدیریت آموزشی، استادیار علوم تربیتی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران

چکیده

هدف نوشتار حاضر، بررسی تجارب معلمان دوره ابتدایی شهرستان مهاباد در باب تربیت دینی و عناصر آن است. برای نیل به این هدف، از روش پدیدارشناسی استفاده شده است. جامعه پژوهش، همه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان مهاباد و روش‎ انتخاب مشارکت‌کنندگان، هدفمند می‎باشد. تعداد افراد مصاحبه‌شونده 30 نفر و ابزار آن، مصاحبه نیمه ساختاریافته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روش تحلیل تفسیری مبتنی بر الگوی اسمیت، فلور و لارکین استفاده شده است. یافته‎ها حاکی از آن است که در مورد اهداف تربیت دینی، مضامین فراگیر شناخت خدا به‌عنوان یکی از اصول دین، شناخت معاد به‌عنوان یکی از اصول دین، شناخت نبوت به‌عنوان یکی از اصول دین، شناخت و درک کلام خداوند، شناخت اخلاق دینی و راه‌های عمل به آن و شناخت فروع دین، در باب محتوای تربیت دینی دو مضمون فراگیر عدم رعایت اصول حاکم بر انتخاب محتوا و عدم رعایت اصول حاکم بر سازماندهی محتوا، در مورد روش تربیت دینی مضامین فراگیر تأکید بر روش فعال تدریس در آموزش مفاهیم دینی، تأکید بر روش‌های نوین تدریس در آموزش مفاهیم دینی، توجه به آموزش عینی مفاهیم دینی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین در آموزش مفاهیم دینی، در مورد فعالیت‌های یادگیری تربیت دینی مضامین فراگیر تأکید بر روش‌های تعاملی و مشارکتی در فعالیت‌های یادگیری مربوط به مفاهیم دینی، توجه به اصل فعالیت دانش‌آموز در فعالیت‎های یادگیری، تأکید بر فناوری آموزشی در انجام فعالیت‌های یادگیری و حمایت از جستجوی در منابع اطلاعاتی فرادرسی برای انجام فعالیت‌های یادگیری و در باب شیوه‌های ارزشیابی تربیت دینی مضامین فراگیر سنجش مشاهده‎ای، ارزشیابی توصیفی، آزمون‎های عملکردی و آزمون‎های پیشرفت تحصیلی کتبی شناسایی شده‎اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Investigation of Teachers’ Lived Experiences in Primary Schools in Mahabad City about Religious Education and its Components

نویسندگان [English]

  • Golaleh Movludpouri 1
  • Edris Islami 2
  • Kamal Afani 3
1 Master's degree in curriculum planning, teacher in Mahabad city, Mahabad, Iran
2 faculty of Islamic Azad University, Mahabad branch, Mahabad, Iran
3 Specialized doctorate in educational management, assistant professor of educational sciences, member of the faculty of Islamic Azad University, Mahabad branch, Mahabad, Iran
چکیده [English]

The purpose of this article is to examine the experiences of elementary school teachers in Mahabad city regarding religious education and its elements. To achieve this goal, the phenomenological method has been used. The research community is all primary school teachers in Mahabad city and the method of selecting participants is purposeful. The number of interviewees is 30 and its tool is a semi-structured interview. To analyze the data, an interpretative analysis method based on Smith, Flowers, & Larkin's model has been used. The findings indicate that regarding the goals of religious education, the overarching themes are knowing God as one of the principles of religion, recognizing resurrection as one of the principles of religion, recognizing prophethood as one of the principles of religion, knowing and understanding God’s Words, knowing religious ethics and the ways of practicing it and knowing the branches of religion.. Regarding the content of religious education, two overarching themes are non-observance of the principles governing the selection of content and non-observance of the principles governing the organization of content. Regarding the religious education method, the overarching themes are emphasis on the active teaching method in teaching religious concepts, emphasis on new teaching methods in teaching religious concepts, paying attention to objective teaching of religious concepts, and the use of new technologies in teaching religious concepts. Regarding the evaluation methods of religious education, the themes are observational assessment themes, descriptive evaluation, performance tests and written academic progress tests. And regarding learning religious education activities, overarching themes are emphasis on interactive and participatory methods in learning activities related to religious concepts, paying attention to the principle of student activity in learning activities, emphasis on educational technology in carrying out learning activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teachers’ Experrieces
  • Religious Education
  • Elements of Religious Education
  • Primary Schools

مراجع

  1. ابراهیم‎زاده، عیسی (1383)، فلسفه تربیت، تهران: دانشگاه پیام نور.
  2. اشرفی، عباس، فاطمه اخوندی (1390)، «آسیب‌شناسی آموزش دینی در دانشگاه از دیدگاه اساتید»، رهیافت انقلاب اسلامی، ش17، ص133−
  3. باقری، خسرو (1385)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج1، تهران: مدرسه.
  4. بیگدلی، الیاس (1396)، «نقش قصه در آموزش مفاهیم دینی»، معرفت، سال بیست و چهارم، ش209.
  5. تقی‎پور ظهیر، علی (1380)، مقدمه‎ای بر برنامه ریزی آموزشی و درسی، تهران: آگاه.
  6. حسنی، محمد (1395)، «بررسی رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی»، تربیت اسلامی، سال 11، ش22، 1−
  7. رضائی، محبوبه، حسن ملکی، عباس عباس‌پور و محبوبه خسروی (1400)، «طراحی و اعتبار سنجی الگوی برنامۀ درسی تربیت دینی در دورۀ ابتدایی»، پژوهش در برنامه‎ریزی درسی، سال هجدهم، دورۀ دوم، ش42، ص29−
  8. روش‌قیاس، پروین و سیدابراهیم میرشاه جعفری (1396)، «بررسی محتوای کتاب هدیه‌های آسمان پایه ی پنجم ابتدایی، از منظر پاسخگویی به سؤالات دینی کودکان»، معرفت، سال 26، ش236.
  9. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی (1396)، راهنمای معلم هدیه‌های آسمان چهارم دبستان. تهران: شرکت افست.
  10. سلیمان‌نژاد، اکبر (1394)، روش‌های تدریس تعلیمات دینی (هدیه‎های آسمانی)، تهران: سمت.
  11. سلیمانی، محمدرضا؛ میمنت عابدینی بلترک، حسین فقیهی حبیب‌آباد و فروزان عشوری مهرنجانی (1395)، «تحلیل محتوای مؤلفه‌های دینی در مجلات کودک و نوجوان»، تربیت اسلامی، سال 11، ش23، ص7−
  12. سیف، علی‌اکبر (1382)، روان‌شناسی تربیتی، تهران: دانشگاه پیام نور.
  13. شریعتمداری، علی (1384)، تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: امیرکبیر.
  14. فتوحی، سیدحسین و سید محمدرضا موسوی‌نسب (1394)، «راه‌کارهای انتقال ارزش‌های دینی به کودکان دبستانی»، معرفت، سال 24، ش209.
  15. فریال، آمار؛ معصومه سلطانی‌مطلق، سیدمحمد دلبری (1396)، راهنمای معلم هدیه‌های آسمان چهارم دبستان، تهران: افست.
  16. فضل‎الله، محمد‎رضا (1379)، «درآمدی بر تربیت دینی با توجه به پیشرفت ادراکات دینی در کودکان و نوجوانان»، ترجمه اسدی، فرزدق، تربیت اسلامی، ش3، ص123−
  17. قره‌داغی، بهمن (1388)، سنجش مشاهده‌ای شیوه‌ای نو در خدمت ارزش یابی کیفی−توصیفی. تهران: کوروش.
  18. کاویانی، پروانه و سیدحسین واعظی (1397)، «مقایسه اهداف، محتوا و روش‌های ارزشیابی تربیت دینی مقطع ابتدایی در ایران و کشور اروپایی انگلستان»، علوم اجتماعی، سال دوازدهم، ش3، ص267−
  19. کشاورز، سوسن (1387)، «شاخص و آسیب‎های تربیت دینی»، تربیت اسلامی، سال سوم، ش6، ص93−
  20. گال، مردیت، بورگ، والتر و گال، جویس (1387)، روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روان‎شناسی، ج2 (ترجمۀ نصر و همکاران)، تهران: سمت.
  21. محمدی ری‌شهری، محمد (1381)، میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم: دارالحدیث.
  22. مشایخی‎راد، شهاب‌الدین (1378)، «دین و تربیت»، روش‌شناسی علوم انسانی، ش19، ص77−
  23. مشایخی‌راد، شهاب‌الدین (پاییز 1381)، «اصول تربیت از دیدگاه اسلام»، روش‌شناسی علوم انسانی، ش32.
  24. مقدسی‌پور، علی (1382)، «اصول و روش‌های آموزش مفاهیم دینی به کودکان»، معرفت، ش75.
  25. مقدم سلیمی، پروین (1389)، «آزمون‌های کتبی پیشرفت تحصیلی»، رشد معلم، ش248، ص16−
  26. ملکی، حسن؛ عباسعلی شاملی و مهدی شکراللهی (1390)، «تربیت عبادی کودکان»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال سوم، ش1، ص105−
  27. نجارزادگان، فتح‌الله (1387)، رهیافتی بر اخلاق و تربیت اسلامی، قم: نشر معارف.
  28. نیرومند، زینب؛ علی محبی و نجمه وکیلی (1399)، «بررسی اهداف تربیت دینی نوجوانان، با رویکرد نشاط‌آوری»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و هشتم، دورۀ جدید، ش49، ص155−
  29. یالجن، مقداد (1395)، تربیت اخلاقی در اسلام (ترجمۀ بهروز رفیعی)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  30. یوسف‌زاده، محمدرضا و میترا خبازیان (1391)، بررسی میزان تأکید برنامه درسی دورۀ ابتدایی بر تربیت دینی از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی ناحیه یک شهر همدان در سال تحصیلی 91−90، پژوهش علوم انسانی، 32.
  31. Cekin, A. (2013), The Different grades students’ understanding levels of the concept of religion in Turkish elementary education. Journal of Religious Culture, 167: 1−5.
  32. Clarke, V. (2010), Review of the book 'Interpretative phenomenological analysis: theory, method and research'. Psychology learning & Teaching, (9 (1. 56−57.
  33. Du Toit, J.S. (2011), God is: children’s Bibles and Bible storybooks’ presentation of religious values. Koers, (76(1, 119−135.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار