ارتباط عقل و حس در اندیشه معرفت‌شناختی ابن‌سینا و نقش آن در برنامة درسی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و استنتاجی و به منظور بررسی ارتباط میان مهم‌ترین راه‌های کسب معرفت یعنی عقل و حس از نظر ابن‌سینا و تأثیر آن در برنامة درسی انجام شده است. در این تحقیق، مشخص گردید که عقل و حس در کسب بیش‌تر معرفت‌های بشری به هم وابسته‌اند. حس، زمینه رشد، شکوفایی و توانایی عقلانی انسان را فراهم می‌آورد و عقل نیز در شفاف‌سازی و اعتباربخشی به معرفت‌های حسی یاری می‌رساند. با اینکه این دو با هم در ارتباطی متقابل می‌توانند بر شناخت و دانش آدمی بیفزایند، ولی عقل به‌عنوان نیروی ممیز انسان از حیوان و اعتباربخش معارف بشری، در جایگاه برتر قرار دارد و با عقل فعال در ارتباط است. چنین نگرشی، دلالت‌هایی در برنامة درسی در پی دارد که در این تحقیق برخی از مهم‌ترین آن‌ها در قالب هدف، محتوای برنامة ­درسی و روش‌های آموزش و یادگیری مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها حاکی از آن‌اند که شناخت و قرب به خداوند، هدف غایی برنامة درسی را تشکیل می‌دهند. اهمیت و اعتبار عقلی و قابلیت فهم نیز مهم‌ترین اصول حاکم بر محتوای برنامة درسی است. فعال بودن فراگیران و به‌کارگیری حواس مختلف آنان نیز از جمله اموری‌اند که در آموزش و یادگیری باید مورد توجه واقع شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship between intellect and feeling in the epistemology of Ibne-Sina and its role in curriculum planning

نویسندگان [English]

  • Hosein Karamad 1
  • Saeed Beheshti 2
1
2
چکیده [English]

This research, through inferential and analytic methodology, investigates the relationship between the most important ways of acquiring knowledge, namely, intellect and feeling, from Avicenna view and the effect it may have on curriculum planning. In this study, it was found that intellect and feeling in acquiring most of knowledge are interrelated. Feeling provides background for development, and intellectual ability of human being. At the same time, intellect plays role in clarifying and accrediting emotional knowledge. Though these two in collaboration can enhance recognition and knowledge of human, but intellect plays a more elevating role as human-specific characteristic and is related to active intellect. Such attitude has some implications in curriculum planning which are represented through the framework of aims, content of the material, and methods of learning. Findings revealed that recognition and closeness to God form the ultimate of curriculum. The significance and intellectual credit and the ability of understanding are the most important principles of the content of curriculum. Activeness of the learners and employment of different senses are the elements that should be considered in learning

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellect
  • feeling
  • curriculum
  • Avicenna