بررسی ماهیت انسان از دیدگاه مکاتب روان‌شناسی و قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه تبریز

چکیده

شناخت انسان یک تلاش ضروری و از شرایط مهم تأمین سعادت فردی و اجتماعی اوست. این کار با وجود فایده و ضرورت مسلم آن، همواره با دشواری‌ها و تعارض‌های بسیاری روبه‌رو بوده است. دلایل این دشواری‌ها و تعارض‌ها از یک سو، پیچیدگی و غموض هستی آدمی و از سوی دیگر، آشکار نبودن روش پژوهش‌های مربوط به انسان و بی‌ثباتی و تنوع و تعدد آنهاست.
در این مقاله، دیدگاه یکی از رشته‌های علمی، یعنی روان‌شناسی با رویکردهای مختلف آن (رفتارگرایی، روان تحلیل‌گری، شناخت‌گرایی و وجودگرایی) در مورد ماهیت انسان طرح و ارزیابی شده است. این دیدگاه با روش‌های مختلف کمّی و کیفی، مانند روش مشاهده عینی، تاریخی و تأویلی و فنون مختلف، مانند مصاحبه، پرسش‌نامه و فنون آماری، دستاوردهایی برای بشریت داشته است. همچنین تلاش شده تا در این میان دیدگاه اندیشمندان اسلامی که دستاوردهای آنان برگرفته از متون دینی و روش‌های عقلانی است، طرح و یک جمع‌بندی کلی از این دیدگاه‌ها ارائه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis on human essence from the view point of psychology and Quran

نویسندگان [English]

  • Khalil Sultan Al-Qaraei 1
  • Rahim Badri Gargari 2
1
2
چکیده [English]

 
Knowing  human being  is a necessary need and one the basic conditions of providing individual and social happiness of human. This acquaintance has been always faced with many difficulties. The root of this difficulties   and conflicts arises from complication of human nature from one side, and the variation and non-fixation of research methods concerning human existence from the other side.
 In this article the attitudes of psychology (as one the scientific fields) about human essence considering its different approaches (such as behaviorism, psychoanalysis, epistemology and existentialism) has been evaluated.  Psychology tries to provide new approaches for human-being through using many methods and techniques such as observational method, chronical and paraphrasing experiments, interview, questionnaire, statistics techniques and etc….
 The author also tries to provide the attitudes and approaches of Islamic thinkers about human-being essence which are derived from Islamic religious texts and rational methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: human essence
  • Anthropology
  • scientific anthropology
  • religious anthropology
  • human essence in Quran