چرخش روش‌شناختی تعیین هدف‌های تربیت دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

3 عضو هیت علمی گروه فقه و مبانی اجتهاد، استاد حوزه علمیه مشهد

4 استاد، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف اصلی در این مقاله تبیین چالش‌های موجود در تعیین هدف‌های تعلیم و تربیت دینی و معرفی روش جدیدی مبتنی بر احادیث معرف بهترین‌های امت اسلامی است که در آن ضمن اشاره به گسست میان هدف‌های فوقانی و فرودین، نقش منفعل هدف‌ها، خطر التقاط و ابهام در ترکیب اندیشه دینی و اقتضائات در رویکرد‌های موجود و به منظور مرتفع ساختن آنها احادیث معرف بهترین افراد امت شامل دو نوع ساختار صفات عالی بدون مرجع و صفات عالی دارای مرجع برای تعیین اهداف، شناسایی و تحلیل شده‎اند. برای پاسخ به چالش‌های احتمالی رویکرد بدیل، اصل تقسیم پسینی، تعدیل با دو معیار، بی‌زمان بودن صیغه تفضیل، تکثر معنایی و وحدت مصداقی و خوشه‌بندی مخاطبان مورد بررسی قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Methodological Turn in Setting Goals for Religious Education

نویسندگان [English]

  • Rokhsareh Qosoori Dargahi 1
  • Tahereh Javidi Kalateh Ja’farabadi 2
  • Mojtaba Elahi Khorasani 3
  • Bakhtiar Shabani Varaki 4
1 PhD Student in Philosophy of Education, Ferdowsi University, Mashhad
2 Associate Professor in Ferdowsi University, Mashhad
3 Faculty Member in Department of Jurisprudence and Basics of Legal Reasoning, Educator in Seminary of Mashhad
4 Professor in Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The primary purpose of this paper is to explain the challenges existing in the current goal setting for religious education by introducing a new method based on the Hadiths representing the best of Muslims. So first we describe the gap between the ultimate goals and lower-level goals, the passive role of the goals, the risk of eclecticism and ambiguity in a combination of religious thought and the requirements of the contemporary approaches. Second, we identify, analyze and formulate Hadiths containing the best Muslims with two types of structures: general supreme characteristics, and general supreme features with a  reference to goals setting. At the final section of this paper, to resolve the challenges in goal setting for religious education, we have investigated the alternative approach, a posterior division, modification with two criteria, the timelessness of supreme adjective, semantic pluralism and the unification of evidence, as well as clustering of the audiences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • KEY WORDS: goal setting
  • religious education
  • Islamic education
  • ultimate goal
  • objective goals
  1. شریف الرضی، محمد بن حسن، نهج البلاغه (1388)، ترجمه حسین انصاریان، قم: دارالعرفان.
  2. اعرافی، علیرضا (1386)، درآمدی بر تعلیم و تربیت اسلامی (2) (اهداف تربیت از دیدگاه اسلام)، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران: سمت.
  3. الهی‌زاده، محمدحسین (1395)، تربیت سیاسی، اجتماعی، وحیانی، مشهد: مؤسسه فرهنگی تدبر در قرآن و سیره.
  4. باقری، خسرو (1387)، درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران، ج 2، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  5. باقری، خسرو (1390)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ج1، تهران: مدرسه.
  6. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحة، تهران: دنیای دانش.
  7. حسن، عباس (2012)، النحو الوافی، بیروت: دار المعارف.
  8. دارمی، عبدالله (1421ق)، مسند الدارمی المعروف بـ : (سنن الدارمی)، ریاض: دار المغنی.
  9. دلبری، سیدمحمد؛ عباس مصلایی‎پور و حسن ملکی (1393)، «الگوی اهداف تربیت دینی مبتنی بر آموزه‎های قرآن کریم»، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، سال سیزدهم، شماره 50.
  10. رستمی‎نسب، عباسعلی (1392)، هدف غایی در تربیت دینی با رویکردی اسلامی، https://rasekhoon.net.
  11. رسولی محلاتی، هاشم (1378)، غرر الحکم و درر الکلم آمدی (به صورت موضوعی) با شرح و ترجمه فارسی، شامل بیش از پنج هزار از کلمات قصار امیرالمومنین علی بن ابی طالبg، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  12. رشاد، علی‎اکبر (1383)، سنت‌پژوهی، فصلنامۀ حقوق اسلامی، دوره 1، شماره 3، ص9-43.
  13. سیبویه، عمرو بن عثمان بن قنبر الحارثی بالولاء، أبو بشر (1408هـ - 1988م )، الکتاب، تحقیق السلام محمد هارون، القاهرة: مکتبة الخانجی، الطبعة: الثالثة، عدد الأجزاء: 4.
  14. شکوهی، غلامحسین (1367)، تعلیم و تربیت و مراحل آن، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
  15. شیخی، ح. و محمدی ری‌شهری، م. (1389)، میزان الحکمة (با ترجمه فارسی)، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر.
  16. الصدوق، ابی جعفرمحمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی (1390ق)، من لا یحضره‌الفقیه، تحقیق السید حسن الموسوی الخراسان، ج3، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
  17. کاویانی، محمد (1388)، «تربیت اسلامی (گذر از اهداف کلی به اهداف رفتاری)»، علوم قرآن و حدیث: پژوهشهای میان رشتهای قرآن کریم، شماره 3، ص79-91.
  18. کرمی، فاطمه (1391)، واکاوی معیارهای تفضیل در روایات کافی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  19. کیلانی. ماجد عرسان (1998)، اهداف التربیه الأسلامیه، بیروت: مؤسسه الرّیان.
  20. کیلانی، ماجد عرسان (1389)، فلسفه تربیت اسلامی، ترجمه بهروز رفیعی، تهران: سمت.
  21. متقی، علاءالدین (1419ق)، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  22. مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  23. میکائیلو، غلامحسین و خلیل سلطان القرائ (1394)، «اهداف و روش‎های تعلیم و تربیت از دیدگاه اسلام»، بصیرت و تربیت اسلامی، سال دوازدهم، شماره 35، ص97-122.
  24. عالم‎زاده نوری، محمد (1391)، «بررسی ساختار تفضیل در استنباط نظام اخلاقی از گزاره‎های دینی، پژوهش‎های قرآنی»، شماره 69، ص60−91.

25. یالجن، مقداد (1424ق)، اهداف التربیه الأسلامیه و غایتها، ج1، ریاض: دار عالم الکتب.