بررسی انتقادی خط‎مشی‎ نظام آموزش و پرورش ایران در تربیت جنسی نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم

2 دانشیارو مدیرگروه جامعه شناسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم

چکیده

«تربیت جنسی» یکی از پیچیده‎ترین و مهم‎ترین ابعاد تعلیم و تربیت و از موضوعات مهم حوزه اجتماعی است که در چگونگی شکل‎گیری شخصیت انسان نقش بسزایی داشته و بر افکار، عواطف و رفتارهای وی تأثیرگذار است. نظر به اینکه تحلیل مباحث نظری و خط‎مشی‎های عملی حوزه تربیت جنسی می‎تواند زمینه‎ساز روشنگری و تنویر اذهان محققان و متولیان امر تربیت شود، در پژوهش حاضر که با هدف بررسی انتقادی خط‎مشی‎های نظام آموزش و پرورش ایران در تربیت جنسی نوجوانان با رویکرد اجتماعی انجام شد، پژوهشگر بر آن است ﺗﺎ ضمن بررسی تمامی اسناد و آئین‎نامه‎های بالادستی نظام آموزش و پرورش و با در نظرگرفتن نقاط مثبت، به نقد خط‎مشی‎ها و رویکردهای این سازمان در حوزه تربیت جنسی بپردازد. نتیجۀ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن می‎دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس بررسی‎های انتقادی، خط‎مشی و رویکرد حاکم بر نگاه به تربیت‎جنسی در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش‎وﭘﺮورش اﻳﺮان «ﻣﻬﺎر میل جنسی» اﺳﺖ، که می‎توان از آن به «خط‎مشی‎ ﻣﻬﺎر» تعبیر ﻛﺮد. از ویژگی‎ﻫﺎى اﻳﻦ خط‎مشی ﺗﻮﺟﻪ بیشتر ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ‎ﻫﺎى سلبی و تحریمی تربیت جنسی است. جلوه‎گری اﻳﻦ خط‎مشی از واقعیت میل جنسی ﺑﻪ‎ﮔﻮﻧﻪ‎اى اﺳﺖ ﻛﻪ بیش از آﻧﻜﻪ میل جنسی را فرصتی ﺑﺮاى زندگی فضیلت‎ﻣﻨﺪاﻧﻪ تلقی ﻧﻤﺎﻳﺪ، آن را ﺗﻬﺪﻳﺪى ﺑﺮاى زندگی ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ می‎کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Study on the Policies of the Iranian Education System in Sexual Education of Adolescents

نویسندگان [English]

  • Reza Kamaie 1
  • Nematullah karamollahi 2
1 Qom
2 Bagher Al –Olum University
چکیده [English]

‘Sexual education’ is not only one of the most complex and important aspects of education but also one of the important issues in a society. It plays a significant role in shaping human personality and affects his thoughts, emotions and behaviors. Since the analysis of theoretical discussions and practical policies in sexual education can be the basis for enlightenment of the minds of researchers and educators, the present study, which aims at critical examination of the policies of the Iranian education system in sexual education of adolescents, was conducted with a social approach. Reviewing all upstream documents and regulations of the education system, and considering the strong points, the authors seek to criticize the policies and approaches of Iranian education system in sexual education of adolescents. The result of the study shows that, according to these critical studies, the dominant policy and approach of the Iranian education system to sexual education is ‘the control of sexual desire’, which can be interpreted as a ‘control policy’. One of the characteristics of this policy is to pay more attention to the preventive aspects of sexual education. The manifestation of this policy is on the reality of sexual desire in such a way that instead of considering sexual desire as an opportunity for a virtuous life, it portrays sexual desire as a threat to a happy life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • criticism
  • policy
  • sexual education
  • education system
  • adolescents

مراجع

نهج البلاغه، حکمت ۴۴۹.
1. ابراهیمی هرستانی، اصغر؛ بهروز مهرام و محمدجواد لیاقت‌دار (1394)، «واکاوی برنامه درسی مغفول برای تربیت جنسی دانش‎آموزان پسر مقطع راهنمایی تحصیلی»، س12، ش17، تبریز: دانشگاه تبریز.
2. اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻤﯽ ناریا؛ عفت السادات مرقاتی خویی و محمدحسین تقدیسی (1389)، «تبیین تربیت جنسی دانش آﻣﻮزان اﯾﺮاﻧﯽ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺮﺑﯿﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺪارس اﺑﺘﺪاﯾﯽ»، تهران: مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی.
3. اسماعیل‌مطلق محمد؛ محمد چینیان  و مرضیه دشتی (1391)، ﻣﺪارس ﻣﺮوج ﺳﻼﻣﺖ در ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان (ویژۀ اولیاء و مربیان)، ﺗﻬﺮان: وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮوش دفتر سلامت.
4. اسماعیل­مطلق محمد؛ محمد چینیان و مرضیه دشتی (1390)، دستورالعمل اجرایی ﻣﺪارس ﻣﺮوج[ایلیا1]  ﺳﻼﻣﺖ در ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان (ویژه مجریان)، ﺗﻬﺮان: وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش دفتر سلامت.
5. ایمان، محمدتقی (۱۳۹۰)، «مبانی پارادایمی روش‎های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی»، س3، ش2، تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه.
6. باقری، خسرو (۱۳۸۶)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، چ1، تهران: انتشارات مدرسه.
7. پرند، اکرم (1387)، «آموزش جنسی ﺑﻪ ﮐﻮدک و ﻧﻮﺟﻮان از دﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﺳﻼمی و مطالعات روانﺷﻨﺎختی»، دوفصلنامۀ علمی تخصصی تربیت اسلامی، س3، ش7.
8. ﺗﻔﻜﺮوسبک زندگی، ﭘﺎﻳﻪ ﻫﻔﺘﻢ، ﻛﺘﺎب ﻣﻌﻠﻢ (راﻫﻨﻤﺎى ﺗﺪرﻳﺲ) (1392)، ﺗﻬﺮان: ﺷﺮﻛﺖ ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ کتاب‎های درسی اﻳﺮان.
9. جباری، وحید و طاهره عبادتی شادهسری (1400)، تربیت دینی نوجوانان، تهران: ششمین کنفرانس ملی علوم انسانی و آموزش و پرورش با محوریت توسعه پایدار.
10. حاجی‎پور، حامد (۱۳۹۵)، «تحلیل گفتمان انتقادی تربیت جنسی در نظام آموزش و پرورش ایران (وضعیت موجود)»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته فلسفه تعلیم و تربیت، تهران: دانشگاه خوارزمی.
11. حق پناه، رضا (1383)، «انتقاد و انتقادپذیری»، مجله اندیشه حوزه، ش49/50، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
12. دهخدا، علی‎اکبر (۱۳۳۷)، لغت‎نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13. سادات، محمدعلی (1368)، رفتار پدران و فرزندان، تهران: انتشارات اولیاء و مربیان.
14. سعیدرضوانی، محمود (1397)، «پاره حقیقت گویی درباره تربیت جنسی در نظام آموزش و پرورش»، پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، ش8.
15. ﺳﻨﺪ ﺗﺤﻮل بنیادﻳﻦ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش، شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390)، ﺗﻬﺮان: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی/ وزارت آموزش و پرورش.
16. شفیعی اﭘﻮروارى نعیمه و مراد یاری دهنوی (1394)، «ﺗﺄﻣﻠﯽ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ آﻓﺮﯾﻨﯽ واروﻧﻪ ﻣﺘﺼﺪﯾﺎن ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺟﻨﺴﯽ و ﺗﺮﺳﯿﻢ رﺳﺎﻟﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺮ ﯾﮏ از آﻧﻬﺎ از ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺸﺎوران و ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن دﯾﻨﯽ ﻣﺪرﺳﻪ»، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
17. صالحی، فردین (۱۳۸۱)، مؤلفه‎های انحراف جنسی در تهران، قم: انتشارات راه زبان.
18. ظهور، علیرضا و حسین کریمی مونقی (1382)، «تحلیل اطلاعات در مطالعه کیفی»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، س6، ش19، تهران: دانشکده مدیریت و اطلاع‏رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران.
19. فقیهی، علی‎نقی (1387)، مبانی اصول و روش‎ها از منظر قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث.
20. ﻣﺠﻠﺴﻲ، ﻣﺤﻤﺪﺑﺎﻗﺮ (1413ق)، بحارالانوار، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
21. مطهری، مرتضی (1362)، اسلام و مقتضیات زمان، ج1، تهران: انتشارات صدرا.
22. مطهری، مرتضی (1375)، مجموعه آثار شهید مطهری، ج3، چ پنجم، تهران: صدرا.
23. میرشکاری، جواد (1396)، سیاست، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادبیان فارسی.
24. نصیری، یوسف (1389)، درآمدی بر مبانی تربیت جنسی در تربیت اسلامی، اصفهان: مطالعات اسلامی در علوم انسانی.
25. نقیب‎زاده جلالی، میرعبدالحسین (1388)، نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش، تهران: انتشارات طهوری.
26. Jones T. (2011), “A Sexuality Education Discourses Framework: Conservative”, Liberal, Critical, and Postmodern, American Journal of Sexuality Education., new York: harper and row.
 [ایلیا1]نحوه آدرس دادن اشکال دارد. تولید کننده این اثر کی است؟

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار