دشمن‎شناسی در تربیت سیاسی از منظر فقه تربیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه آموزشی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

چکیده

در سپهر سیاست و در مطالعات سیاسی بحث از دشمن و دشمنی و نفی و اثبات آن مباحث دنباله‎داری را درپی‎ دارد. در برخی دیدگاه‎ها از تطهیر دشمن و تئوریزه کردن تسلیم و نفی مقاومت در مقابل دشمن سخن گفته ‎می‎شود و تلاش می‎شود برنامه درسی در تربیت سیاسی حاوی معرفی دشمن و دشمنی وی نباشد. نوشتار حاضر از افق فلسفه برنامه درسی و براساس روش‎ تحقیق اجتهادی درصدد است به این سؤال پاسخ دهد که «حکم دشمن‎شناسی در تربیت (آموزش دشمن) و میزان مطلوبیت درج دشمن‎شناسی در برنامه درسی از منظر فقه تربیتی چیست؟» برای این منظور، هشت دلیل قرآنی و حدیثی اقامه شد و به صورت اجتهادی مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که دشمن‌شناسی در تربیت (آموزش دشمن) از باب وقایه، امربه‌معروف، دعوت و نیز از باب وظایف حکومت اسلامی و نیز از باب إعداد قوا و آمادگی برای جهاد و دفاع و تحریض بر آن واجب است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Knowing the Enemy in Political Education from the Perspective of Educational Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Seyyed Naqi Mosavi
Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangian University, Qom, Iran.
چکیده [English]

In the sphere of politics and in political studies, discussing the enemy and enmity and negating and proving them leads to lengthy discussions. Some views speak of purifying the enemy and try to theorize capitulation and negate resistance, trying not to introduce the enemy and his enmity in the curriculum in political education. The present study, from the perspective of the philosophy of the curriculum and based on the inferential research method, seeks to answer the following questions: ‘What is the ruling on knowing the enemy in education and how desirable is including this knowledge in the curriculum from the perspective of educational jurisprudence?’ For this purpose, eight arguments from the Qur’an and hadiths were presented and examined in an inferential way. The findings showed that knowing the enemy in education is obligatory in terms of prevention, enjoining what is good, inviting, and also in terms of the duties of the Islamic government as well as the equipment of forces and readiness for jihad and defense and incitement to it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic education
  • jihad
  • theory of resistance
  • jurisprudence of political education
  • political education
  1. آمدی، عبدالواحدبن‌محمد (1410ھ)، غرر الحکم و درر الکلم، قم: دارالکتاب الاسلامی.
  2. ابن فارس، أحمد (1404ھ)، معجم مقاییس اللغة، ج4، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  3. ابن‏غضائری، احمد بن حسین (1364ق)، رجال ابنالغضائری، ج1، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  4. الیاس، جان (1385)، فلسفه تعلیم و تربیت (قدیم و معاصر)، ترجمه: عبدالرضا ضرابی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
  5. اعرافی، علیرضا (1395)، فقه تربیتی: مبانی و پیشفرضها،ج1. تحقیق و نگارش: سیدنقی موسوی، قم: اشراق و عرفان.
  6. جوهرى، اسماعیل‌بن‌حماد (1410ھ)، الصحاحتاج اللغة و صحاح العربیة، ج6، بیروت: دار العلم للملایین.
  7. حر عاملى، محمدبن‌حسن (1409ھ)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت.
  8. [علامه] حلی، حسن‌بن‌یوسف (1411ھ)، الخلاصه، قم: دار الذخائر.
  9. خویى، سیدابوالقاسم (1418ھ)، موسوعة الإمام الخوئی، ج15، قم: مؤسسۀ إحیاء آثار الإمام الخوئی.
  10. خویی، سیدابوالقاسم (1410ھ)، منهاج الصالحین، قم: مهر.
  11. دبیرخانه شورایعالی آموزش و پرورش (1390). «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش».
  12. دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، ج7، تهران: دانشگاه تهران.
  13. سیدرضی، محمدبن‌حسین (1414)، نهج‌البلاغة، قم: مؤسسه نهج‌البلاغه.
  14. صدوق، محمدبن‌علی بن بابویه (1413ھ)، من لایحضره الفقیه، تصحیح، علی‌اکبر غفاری، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  15. طباطبایى سیدمحمدحسین (1417ھ)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  16. [شیخ] طوسى، محمدبن‌حسن (1400)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت: دار الکتاب العربی.
  17. [شیخ] طوسى، محمدبن‌حسن (1381)، رجال الشیخ الطوسی، نجف: حیدریه.
  18. فیض کاشانى، محمد (1415ھ)، تفسیر الصافی، ج1، تهران: مکتبه الصدر.
  19. کشی، محمدبن‌عمر (1348)، رجال الکشی، مشهد: دانشگاه مشهد.
  20. کلینى، محمدبن‌یعقوب (1407)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  21. مازندرانى، محمد صالح (1382)، شرح الکافیالأصول و الروضة، ج11، تهران: المکتبة الإسلامیة.
  22. متقی هندی، علی‌بن‌حسام الدین (1989)، کنز العمّال، ج16، بیروت: مؤسسة الرسالة.
  23. منتظری، حسینعلى (1409ھ)، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، ج1، قم: نشر تفکر.
  24. موسوی، سیدنقی (1399)، تبیین «قاعده دعوت به خیر» در فقه تربیتی، مطالعات فقه تربیتی، ش14، ص169−
  25. موسوی سیدنقی (1397)، تربیت انقلابی چیستی چرایی چگونگی، قم: زمزم هدایت.
  26. موسوی، سیدنقی (بی‎تا)، تبیین قاعده تولِّی و تبرِّی در فقه تربیتی. (مقاله در فرایند چاپ)
  27. موسوی، سیدنقی (1395)، «بررسی فقهی آموزش مقایسه‎ای ادیان و مذاهب در تربیت دینی»، رساله دکتری، جامعة المصطفی العالمیه.
  28. نجاشی، احمدبن‌علی (1407ھ)، رجال النّجاشی، قم: جامعه مدرسین.
  29. نجفى، محمد حسن (1404ھ)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  30. نوری، حسین (1408)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسة آل‎البیت.